Given name: Jakub Family name: Byk

  • YES
  • Male
  • Jakub
  • Byk
  • nieznane
  • Jan Byk
  • 1907-10-18
  • Łuck
  • Yes
  • From Warsaw
  • Praga
  • Targowa 62
  • Łuck ul. nieznana; Lwów ul. Wernyhory 32; Lwów ul. Panieńska (getto); Warszawa getto ul. nieznana; Białołęcka; Pruszków ul. nieznana; Włochy ul. nieznana; Babice; Warszawa ul. Pańska 31; Zielonka ul. Mickiewicza; Warszawa ul. Targowa 62
  • Jewish
  • in an apartment
  • money
  • on a street, recognition
  • Syn Adama i Rozalii Korotko. Do 6 września mieszkał na Pradze. Po wybuchu wojny zgłosił się na ochotnika do wojska, został skierowany na wschód i po 17 września trafił do Łucka. 16 stycznia 1940 r. zawarł małżeństwo z Esterą Kupperfus (obecnie Maria Byk). Otrzymał prace fotografa we Lwowie, gdzie współorganizował Spółdzielnie Fotograficzną "Trud-Foto". Pracował jako fotograf w Naczelnej Dyrekcji Kolei. 22 czerwca 1941 r. został zmobilizowany i skierowany na front do jednostki przeciwlotniczej w Hołosko (dzielnica Lwowa). Dostał się do niewoli. W pierwszej połowie lipca uciekł i wrócił do Lwowa. We Lwowie został złapany na ulicy i skierowany do obozu pracy na Janowskiej. Na noc mógł wracać do domu. Kiedy utworzono getto lwowskie, musiał się do niego przenieść, ale nadal chodził do pracy na Janowską. Pewnego dnia stanął w obronie starej Żydówki, którą bił ukraiński policjant. Został aresztowany. Spędził tydzień na komisariacie, miał zostać rozstrzelany. Kiedy prowadzono go na egzekucję, rozpoznał go, jako fotografa lwowskiego, konwojent, rozkuł i pozwolił uciec. Udało mu się zdobyć fałszywe dokumenty dla siebie i żony i fałszywy akt ślubu. W końcu marca 1942 r. dostał, razem z żoną, wezwanie do obozu na Janowskiej (już nie był to obóz pracy). Wykorzystali fałszywe dokumenty i uciekli do Warszawy. Przedostali się go getta przez Sądy na Lesznie, dzięki Stanisławowi Giedyce. Był kwiecień 1942 r. Kiedy zaczęła się akcja wysiedleńcza, dostał się z żoną do szopy Toebbensa, na Prostą. Postanowili jednak wyjść z getta. Jakub wyszedł z placówką idącą na ul. Przemysłową i uciekł. Poszedł do znajomego fotografa, Stolarczyka który miał zakład fotograficzny na Białołęckiej. Przez jakiś czas ukrywał się u niego pomagając w pracach zakładu. Ciągle był szantażowany, jego żona również. Stracili wszelkie zasoby finansowe. Jakub zmuszony był zdjąć platynowe mostki dentystyczne. Usiłował sprzedać je na pl. Wareckim. Tam został rozpoznany, ograbiony i aresztowany, m. in. przez policjanta polskiego (nr służbowy 501), zaprowadzony do X Komisariatu policji na ul. Szpitalnej. Spędził tam około 2 tygodni, bity i torturowany, po czym został odesłany na Żelazną 103, do Befehlstelle. Był to grudzień 1942 r. Została ogłoszona przez Niemców amnestia i Jakub został zwolniony z aresztu, ale ponownie umieszczony w getcie, w grupie Werterfassung. Tego samego dnia wieczorem, 23.12.1942 r., przeskoczył mur getta. Zaczął szukać schronienia dla siebie i żony poza Warszawą. Często zmieniali miejsca zamieszkania. Wszędzie posługiwali się fałszywymi dokumentami. Wyzwolenie zastało ich w Zielonce, u pana Roguskiego. Byli zupełnie wycieńczeni, trafili na leczenie do szpitala. Po wyjściu ze szpitala, Jakub dostał nakaz kwaterunkowy na swój przedwojenny lokal na Targowej 62. Odtworzył tam swój zakład fotograficzny. Był współzałożycielem Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, na Targowej 44, a do roku 1950 współorganizatorem i współpracownikiem Żydowskiego Instytutu Żydowskiego.

  • Warsaw Ghetto Uprising, 1943, Warsaw uprising, 1944, outside of the ghetto, before formation of the ghetto, in the ghetto, deportation
  • housing, camps, survivors, Polish blue police, aid, rescue attempts, szmalcowniks / blackmailers, Shops, Werterfassung, prison, escaping the ghetto
  • W dokumentach wojennych: data urodzenia 18.10.1907, nazwisko Jan Byk, miejsce ur. Jaroszony. Imiona rodziców: Paweł i Katarzyna z d. Janicka. Z Relacji nie wynika jasno czy Korotko z domu była matka autora, Rozalia, czy autor nazywał się przed wojną Korotko.