Relacja 301-6613 w Archiwum ŻIH

  • Jakub
  • Byk
  • personal, account/testimony
  • no
  • after the war
  • Polish
  • 1) Poświadczenie zameldowania Jana Byka 2) Okupacyjny (fałszywy) odpis aktu zawarcia małżeństwa Jana Byka z Marią Sigowską. 3) Zaświadczenie Komitetu Żydowskiego w Warszawie, że Jan Byk (nr karty rozpoznawczej 328593) jest zarejestrowany w Komitecie. 4) Okjupacyjny (fałszywy) odpis aktu urodzenia Marii Byk z d. Sigowskiej. 4) Zaświadczenie Tymczasowego Centralnego Komitetu Żydów Polskich, o tym że Jan Byk jest zatrudniony jako fotograf w Wydziale Propagandy. 5) Karta zameldowania Jana Byka na Pańskiej 51, od kwietnia 1943 r. do marca 1944 r. 6) Relacja Jana i Marii Byk. Po wybuchu wojny Jan Byk zgłosił się na ochotnika do wojska, został skierowany na wschód i po 17 września trafił do Łucka. 16 stycznia 1940 r. zawarł małżeństwo z Esterą Kupperfus (obecnie Maria Byk). Otrzymał pracę fotografa we Lwowie. Po utworzeniu getta, musiał do niego pójść. W końcu marca 1942 r. wykorzystał, z żoną, fałszywe dokumenty i uciekli do Warszawy. Przedostali się go getta przez Sądy na Lesznie. Był kwiecień 1942 r. Kiedy zaczęła się akcja wysiedleńcza, dostał się z żoną do szopy Toebbensa. Postanowili jednak wyjść z getta. Jakub wyszedł z placówką idącą na ul. Przemysłową i uciekł. Poszedł do znajomego fotografa, Stolarczyka który miał zakład fotograficzny i tam się ukrył. Żona wyszła z getta później. Ciągle był szantażowany, jego żona również. Stracili wszelkie zasoby finansowe. Zaczął szukać schronienia dla siebie i żony poza Warszawą. Często zmieniali miejsca zamieszkania. Wszędzie posługiwali się fałszywymi dokumentami. Wyzwolenie zastało ich w Zielonce, u pana Roguskiego. Byli zupełnie wycieńczeni, trafili na leczenie do szpitala. Po wyjściu ze szpitala, Jakub dostał nakaz kwaterunkowy na swój przedwojenny lokal na Targowej 62. Odtworzył tam swój zakład fotograficzny. Był współzałożycielem Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, na Targowej 44, a do roku 1950 współorganizatorem i współpracownikiem Żydowskiego Instytutu Żydowskiego.