Given name: Franciszka Anna Family name: Oppenheim

  • NO
  • Female
  • Franciszka Anna
  • Oppenheim
  • Berenbaum
  • Górska
  • Warszawa
  • Yes
  • From Warsaw
  • Midtown
  • Zielna róg Wielkiej
  • Żabia; Chłodna; Leszno; Miedziana; Ząbkowska; Stalowa
  • Jewish
  • good
  • in an apartment
  • delation/denunciation
  • Franciszka Anna z domu Berenbaum, była nauczycielką, przed wojną uczyła w szkole na Zamojskiego. Mąż, Antoni Oppenheim był adwokatem. Miała dwóch synów Tomka i młodszego o 3 lata Ludwika. W czasie wybuchu wojny była z dziećmi w Śródborowie na letnisku. Po powrocie do Warszawy okazało się, że ich dom jest zrujnowany. Przenieśli się do dziadków Oppenheimów na Żabią. W 1940 r. zmarł na zapalenie płuc starszy syn. Mąż działał w org. socjalistycznej, organizacja załatwiła mu przeniesienie do domku ogrodnika przy kościele na Lesznie. W ogródku Franciszka utworzyła przedszkole dla dzieci. Przychodziły tam też dzieci starsze, które uczyła. Mąż należał do org. socjalistycznej, miał w domu powielacz, na którym drukowano *Barykadę Wolności*. Odbywały się tam również zebrania organizacji. Na początku marca 1942 r. mąż został aresztowany i zabrany na Pawiak. Franciszka, przy pomocy znajomych, zdążyła oczyścić mieszkanie. Po kilku tygodniach, po rewizji, na Pawiak zabrano również ją. Ludwik został tylko z babcią. Był to dla niego tak silny wstrząs, że po powrocie matki, po kilku tygodniach, zaniemówił na cały dzień, a jąkanie zostało mu na całe życie. Pewnego razu przyszła do niej siostra z dwiema córkami, została w domu z dziećmi, ktoś ich ostrzegł, że policja żydowska zabiera dzieci. Pomimo, że schowali się na strychu, zabrano ich na rykszę i wieziono na Umschlagplatz. Znajomy sklepikarz zawiadomił Franciszkę, że zabierają Ludwika i udało jej się go wyratować. Wtedy postanowiła wysłać go na stronę aryjską. W ostatnich dniach czerwca 1942 r. wyprowadził go z getta młody mężczyzna i zawiózł na Bielańską. Mieszkali tam przyjaciele rodziców Stanisława i Jerzy Findelraut. Tam czekał na matkę, do sierpnia. Z mamą przeprowadzili się na Miedzianą, do dużego mieszkania, gdzie była już babcia Oppenheim z córką Elą Lipską. Mieszkali tam też inni Żydzi. Po 2-3 mies. dozorca powiedział, że ludzie rozpytują kto mieszka w tym mieszkaniu. Stasia Findelraut załatwiła im przeniesienie na Pragę. Zamieszkali na Ząbkowskiej u Natalii Stasiak w dwupokojowym mieszkaniu. Franciszka była przedstawiana jako kuzynka z poznańskiego, ludwik, ze względu na semicki wygląd, nie mógł wychodzić. Po wybuchu powstania warszawskiego, kiedy Niemcy zaczęli wywozić Polaków z Pragi na roboty, przeniosła się z synem na Stalową. Na Stalowej mieszkała jej koleżanka,Maria Mariańska, której mąż był w obozie. Tam doczekali wyzwolenia Pragi 14 września 1944 r. Franciszka poszła do pracy, syn do szkoły. Mąż Antoni Oppenheim zginął, prawdopodobnie na Pawiaku jeszcze w 1942 r.

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto, deportation
  • housing, help, work
  • children, contacts with other Jews , stranger, long-lasting help, one-off help, housing assistence , with Aryan documents , acquaintances