Given name: Synowa Family name: Zalaźnik

  • NO
  • Female
  • Synowa
  • Zalaźnik
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Lwów
  • Bałuckiego 12 / 12, Leszno (?), Kielce
  • Jewish
  • bad
  • in an apartment
  • other
  • other danger
  • Żona i synowa lwowskich zegarmistrzów. Jej teściowie opuszczają Lwów w 1942, ona sama z mężem dociera do mieszkania Julii Gryniewicz w sierpniu 1943. Mieszkają tam bez zameldowania, w przeciwieństwie do rodziców – musieliby zameldować się osobiście, co jest zbyt ryzykowne. Mieszkają z rodzicami we czworo w jednym pokoju, nawet w czasie nalotów nie schodzą do schronu. Zachowują się cicho, chodzą w kapciach, mówią szeptem. Gospodyni wychodząc do pracy, zamyka mieszkanie na klucz. Kładzie dywan, żeby wyciszyć ich kroki. Na pytania sąsiadów odpowiada, że mieszkają u niej Niemcy, którzy często wyjeżdżają. Kupuje żywność w pobliskim sklepie, tłumacząc dużą ilość wiktuałów koniecznością przekazywania paczek siostrze, która została wysłana do Oświęcimia.

    Zalaźnikowie nie mają żadnych środków finansowych. Łazar Zalaźnik i jego syn są zegarmistrzami. Julia prosi zatem o zegarki do naprawy w firmach Łazowski i Tomas, a Zalaźnikowie je naprawiają. Dzięki temu mają środki do życia. Państwo Łazowscy są znajomymi Julii, wtajemniczonymi, że przechowuje Żydów; w firmie Tomas opowiada o wuju-zegarmistrzu, który nie może chodzić.

    W 1944 roku, przed Powstaniem, nasłani przez sąsiadów Niemcy chcą Julii zabrać mieszkanie. Dla Zalaźników wyjście na ulicę oznacza śmierć, „to był okres największego terroru w Warszawie”. Po naradzie z Zalaźnikami Julia udaje się do znajomych handlarzy bimbrem. Zaprasza do siebie Niemca z Wermachtu, Hoffmana, obiecując, że sprzeda mu spirytus. Prosi go o fikcyjne oświadczenie, że zarekwirował jej mieszkanie do własnego użytku, co ratuje sytuację mieszkaniową. Hoffman przychodzi jeszcze kilka razy po spirytus. Po wybuchu Powstania Julii i Zalaźnikom przestają grozić najścia Niemców. Julia rezerwuje mieszkanie na Lesznie dla siebie, swojego brata i Zalaźników – nie jest jasne, czy się tam przeprowadzają.

    Do 16 sierpnia Julia mieszka wspólnie z Zalaźnikami. W tym czasie schodzą już do schronu w czasie nalotów. W budynku znajduje się baza grupy bojowej AK. Julia zaprasza do mieszkania porucznika AK, „Henryka” [nieczytelny dopisek], oświadcza, że przechowuje czworo Żydów i poleca ich jego opiece. Sama ma zamiar opuścić Warszawę. Zostawia zapasy żywności i pismo, pozwalające Zalaźnikom rozporządzać jej mieszkaniem i jego zawartością. Opuszcza miasto.

    Zalaźnikowie przeżywają do końca Powstania, uciekają z transportu i znajdują się w Kielcach. Dzień przed złożeniem relacji (8.05.1947) spotykają się z Julią Gryniewicz w Zabrzu.

  • Warsaw Uprising
  • Germans operations, Poles operations, housing, help, work
  • atmosphere , hosts, long-lasting help, individual help , housing assistence , work, acquaintances
  • 1 - 4