Given name: Władysław Family name: Urbański

  • NO
  • Male
  • Władysław
  • Urbański
  • 1912-05-12
  • Yes
  • From Warsaw
  • Mokotów
  • Madalińskiego 13 m 20
  • Słupsk
  • Polish
  • on surface
  • delation/denunciation, other danger, blackmail/"szmalcowanie" resulting in buying out , homicide

  • Znany morderca i prześladowca Żydów. Jeden z członków Policji Kryminalnej w Warszawie, stanowiących zakamuflowaną grupę prowadzoną przez Gestapo, w celu wyłapywania ukrywających się Żydów. Kazimierz Moczarski przeprowadza śledztwo, gromadzi materiały śledcze, dowody i opiniuje karę śmierci dla członków grupy. Wszystkich Centralny Sąd Specjalny skazuje na karę śmierci; wiele wyroków wykonano, jednak Urbański przeżył wojnę.

  • administrative, denunciation , Poles operations, collaboration, underground activity, blackmail, "szmalcownictwo", death , private/everyday life
  • antisemitism, atmosphere , Gestapo/gendarmerie, Polish underground movement , costs, blackmailer/ "szmalcownik"

  • Zadenuncjował kilkunastu polskich konspiratorów i prowadził siatkę agentów. Także jego żona Stanisława pracowała na rzecz Gestapo, oboje byli całkowicie oddani Niemcom. Urbański był jednym z trzech tajniaków, którzy na początku stycznia 1944 zatrzymali Adolfa Bermana i wymusili wypłacenie ogromnego okupu. Dwaj pozostali to Marian Szwed i Kazimierz Lubarski. Urbański został aresztowany w 1955 przez Wydział II MBP, spędził niewiele ponad rok w więzieniu i został zwolniony, rzekomo z braku dostatecznych dowodów.

    (Dariusz Libionka, "Prześladowcy Żydów przed Wojskowym Sądem Specjalnym Komendy Głównej AK w 1944 r.", Zagłada Żydów 2019/15)

  • Str. 1 – 2