Imię: Władysław Nazwisko: Urbański

  • NIE
  • Mężczyzna
  • Władysław
  • Urbański
  • 1912-05-12
  • Tak
  • Z Warszawy
  • Mokotów
  • Madalińskiego 13 m 20
  • Słupsk
  • Polak
  • na powierzchni
  • donos/denuncjacja, inne zagrożenie, szantaż/szmalcowanie zakończone wykupieniem, zabójstwo

  • Znany morderca i prześladowca Żydów. Jeden z członków Policji Kryminalnej w Warszawie, stanowiących zakamuflowaną grupę prowadzoną przez Gestapo, w celu wyłapywania ukrywających się Żydów. Kazimierz Moczarski przeprowadza śledztwo, gromadzi materiały śledcze, dowody i opiniuje karę śmierci dla członków grupy. Wszystkich Centralny Sąd Specjalny skazuje na karę śmierci; wiele wyroków wykonano, jednak Urbański przeżył wojnę.

  • administracyjne, donos, działania Polaków, kolaboracja, konspiracja, szantaż, szmalcownictwo, śmierć, życie prywatne/życie codzienne
  • antysemityzm, atmosfera, gestapo/żandarmeria, konspiracja polska, koszty, szantażysta/szmalcownik

  • Zadenuncjował kilkunastu polskich konspiratorów i prowadził siatkę agentów. Także jego żona Stanisława pracowała na rzecz Gestapo, oboje byli całkowicie oddani Niemcom. Urbański był jednym z trzech tajniaków, którzy na początku stycznia 1944 zatrzymali Adolfa Bermana i wymusili wypłacenie ogromnego okupu. Dwaj pozostali to Marian Szwed i Kazimierz Lubarski. Urbański został aresztowany w 1955 przez Wydział II MBP, spędził niewiele ponad rok w więzieniu i został zwolniony, rzekomo z braku dostatecznych dowodów.

    (Dariusz Libionka, "Prześladowcy Żydów przed Wojskowym Sądem Specjalnym Komendy Głównej AK w 1944 r.", Zagłada Żydów 2019/15)

  • Str. 1 – 2