Given name: Leonia Family name: Gutowska

  • NO
  • Female
  • Leonia
  • Gutowska
  • Olsztyńska
  • 1900-00-00
  • Yes
  • From Warsaw
  • Żoliborz
  • Felińskiego 6
  • Polish
  • secondary
  • real estate
  • other danger
  • Urodziła się i wychowała na Ukrainie, w Rosji przedrewolucyjnej, „w środowisku prawosławnym”, z zawodu nauczycielka. Żona Mieczysława Gutowskiego, oficera wojska polskiego, który w 1940 zginie w Starobielsku. Matka Janiny Rożeckiej i Wandy. Mieszkali na Żoliborzu, w samodzielnym domku na Felińskiego. W czasie wojny w ich domu kwitnie konspiracja, na parterze odbywały się wykłady podchorążówki. Mieszkał u nich cichociemny, Józef Lewandowski i osoby związane z podziemiem. Wiosną 1942 r. (z innego źródła - 1943 r.), jej znajoma prosi ją o przechowanie przez kilka dni żydowskiej rodziny Tejcherów, rodziców z pięcioletnim Heniem. Pan Lewandowski wyprowadził się na ten tydzień. Po tygodniu Teicherowie wyprowadzili się na Pragę gdzie ktoś ich zadenuncjował i zostali aresztowani. Henio został na Felińskiego. Załatwiono mu metrykę aryjską na nazwisko Piotr Chrzanowski. Później dostała list od znajomego z oflagu z prośbą o przyjęcie Teodozji Guzy (Irena Palenker), Żydówki żony oficera będącego w oflagu. Gutowska wie, że Irena jest Żydówką. Piotruś żyje na piętrze, nie wolno mu wstawać, żeby przez okno nie widać było cienia. Wszystkie panie robią drewniaki z plecionką, które córka Janina sprzedaje. Jest ciężko. Przed Wielkanocą 1944 r., pan Lewandowski poszedł odwiedzić żonę mieszkającą na tzw. Dolnym Żoliborzu. W nocy była tam łapanka, został aresztowany, a miał w kenkarcie meldunek Felińskiego 6. Lokatorzy z Felińskiego dostali polecenie, żeby się natychmiast wyprowadzić. Gutowskie wytarły nazwisko Lewandowskiego z książki mieszkaniowej, rozdarły i ponownie skleiły stronę, wpisały jakieś inne nazwisko. Jej córki, Janina i Wanda wyprowadziły się, ale Leonia została z małym Heniem/Piotrkiem. Po miesiącu wróciły córki. Niedługo wybuchło powstanie warszawskie. Po powstaniu, Leonia, Irena i Piotruś zostali wyrzuceni przez Niemców z domu. Leonia obandażowała Piotrkowi głowę i jedno oko. Z obozu w Pruszkowie pojechali na wieś pod Kraków, gdzie doczekali wyzwolenia.. Po wojnie wrócili do Warszawy. Leonia zaprowadziła Piotrka do gminy żydowskiej, gdzie okazało się, że pamięta całą swoją bliższą dalszą rodzinę. Odnalazła go rodzina matki, Halpernowie i zabrali do Krakowa. Leonia zmarła w 1956 r.

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto, deportation
  • Poles operations, underground activity, housing, help, private/everyday life
  • children, hosts, other help, Polish underground movement , contacts with other Jews , The Righteous Medal , long-lasting help, housing assistence , with Aryan documents , acquaintances