Imię: Sama Nazwisko: Jabłkowski

  • NIE
  • Mężczyzna
  • Sama
  • Jabłkowski
  • 1910-05-28
  • Kosów Lacki
  • Tak
  • Z Warszawy
  • miejscowość podwarszawska
  • Wołomin
  • Łochów; Wołomin; Warszawa
  • Żyd
  • dobry
  • pieniądze
  • Pochodził z Łochowa. Syn Szulima i Etli z domu Bursztyn. Miał trzech braci i siostrę. Przed wojną mieszkał w Wołominie, z żoną i pięcioletnią córeczką. Prowadził mały sklep artykułów technicznych. 18 sierpnia 1939 r. został powołany do wojska. Dostał się do niewoli. Kiedy wrócił do domu w 1940 r., zastał żonę i córkę przesiedlone do getta. Przeprowadził się do Łochowa, do rodziców, gdzie nie było jeszcze getta. Była tam fabryka, w której jego bracia pracowali jako ślusarze, a ojciec był zarządzającym w odlewni (od 1904 r.). Komisarzem fabryki był pan Buksel, dzięki któremu pracownicy fabryki zostali przy swoich warsztatach (fabryka podkładów kolejowych?). Sama też został zatrudniony w fabryce. Sprowadził do Łochowa żonę i córkę. 4 października 1942 r. miejscowość została otoczona przez Niemców. Żonę z córką i siostrę z dzieckiem, Sama zdążył umieścić w pobliskiej wiosce. Komisarz Buksel, wierząc, że pracownicy żydowscy będą bezpieczni w fabryce, kazał im się tam ukryć. Niemcy jednak wdarli się do fabryki wyciągając z niej Żydów. Sama z jednym z braci uciekł przez mur. Najmłodszy jego brat został zastrzelony na miejscu, reszta rodziny została zabrana do Treblinki. Dotarł do żony schowanej u chłopa, a później wrócił do Wołomina, do istniejącego jeszcze getta. Podczas likwidacji getta wołomińskiego, tez udało mu się uciec. Pojechał do Warszawy, do biura fabryk łochowskich. Komisarz Buksel wyrobił mu dokumenty aryjskie i udzielił pokaźnej pożyczki, i zatrudnił jako dostawcę artykułów żelaznych. Sama umieścił żonę i dziecko w Pruszkowie, u Antoniego Klimka. Sam został w Warszawie. Korzystał z pomocy komisarza Buksela, który ratował go w sytuacjach krytycznych. Sama utrzymywał nie tylko żonę i córkę, ale także siostrę z dzieckiem i brata, którzy ukrywali się pod Łochowem. W maju 1944 r., rodzeństwo zginęło podczas obławy na partyzantów. On z żoną i córką przeżyli i po wojnie osiedlili się w Łodzi.

  • powstanie w getcie, powstanie warszawskie, przed gettem, w getcie, wysiedlenie
  • działania Niemców, działania Polaków, pomoc, praca
  • dzieci, inna pomoc, pomoc długotrwała, z papierami aryjskimi, znajomi