Imię: Abram Nazwisko: Król

  • NIE
  • Mężczyzna
  • Abram
  • Król
  • Nieznana
  • Tak
  • Z Warszawy
  • Grochów, Śródmieście
  • getto, ul. Grzybowska 57
  • ul. Kobielska 30
  • Żyd
  • skrytka w mieszkaniu, strych, w mieszkaniu
  • brak
  • donos/denuncjacja, rozpoznanie, szantaż/szmalcowanie zakończone ucieczką, w mieszkaniu
  • Po wybuchu powstania w getcie ucieka z getta z żoną i 6-letnią córką. Znają Rochmana, który prawdopodobnie polecił im Franciszka Maja; znajdują schronienie na Grzybowskiej 57. Nie zastają Maja, przez kilka dni opiekuje się nimi sąsiadka, Lampczakowa. Kiedy pojawia się Maj, Król błaga go o ratunek. Maj ukrywa Królów na strychu kamienicy, ratuje ich tym samym przed Gestapo, które tego samego dnia robi rewizję w mieszkaniu Lampczakowej. Wieczorem Maj przyprowadza ich z powrotem do Lampczakowej. Następnego dnia Królowie odchodzą, jednak jakiś czas szantażowani są przez granatową policję w dotychczasowej kryjówce  i Maj przyprowadza ich z powrotem do Lampczakowej; spędzają u niej noc. Dzień później Maj zabiera Królów do brata na Grochów (ul. Kobielska 30). Marceli Maj mieszka w pokoju z kuchnią – pokój ucierpiał w czasie bombardowania w 1939. Marceli i Franciszek budują niewielką skrytkę w drzwiach balkonowych. Rodzina Królów mieszka w zburzonym pokoju, w nagłych wypadkach chowają się do skrytki, w której może stać kilka osób. Królowie nie mają pieniędzy, sprzedają swoje rzeczy, ale brak im już środków na życie. Franciszek Maj dowiaduje się od Króla o Żydach, ukrywanych na Grochowie w odlewni żelaza przez oficera Wehrmachtu. Król pomaga Majowi skontaktować się z niejakim Szaniawskim, który także opiekuje się owymi Żydami. Ten kontaktuje z nimi Maja. Jeden z nich, Flint, zgadza się łożyć środki na utrzymanie rodziny Królów.

    W odlewni robotnicy doprowadzają do wybuchu; ukrywający się Żydzi muszą być ewakuowani. Flint z żoną trafiają na Kobielską i ukrywają się razem z rodziną Królów. Stłoczeni w skrytce – w pięć osób, mężczyźni trzymają dziecko i jedną z kobiet na ramionach – przeżywają nocną rewizję Niemców.

    Po rewizji Marceli Maj jest przerażony. Zostaje u niego tylko Abram Król; Franciszek zabiera żonę Króla i jego córkę na Karmelicką 4, umieszcza je w suterynie. Po pewnym czasie brat Franciszka wraca do równowagi i żona Abrama, której jest ciężko bez męża, wraca na Kobielską. Ukrywają się tam do lipca 1944. Na krótko przed Powstaniem Warszawskim, kiedy zaczęto bombardować Pragę, Abram Król z rodziną przenosi się na Karmelicką 4. Po wybuchu Powstania Niemcy zaczynają podpalać budynki przy Karmelickiej 4, 6 i 8; Maj z rodziną i ukrywani przez niego Żydzi muszą uciekać. Przechodzą przekopami pomiędzy piwnicami. Wydostają się na Leszno, znajdują mieszkanie w wypalonej oficynie na ul. Elektoralnej. Zawalają schody na klatce schodowej. Abram Król z rodziną, Maj, jego bliscy i pozostali Żydzi zatrzymują się w mieszkaniu na Elektoralnej do 10 września 1944. Żywność znajdują w piwnicach budynku.  10 września Maj ze swoją rodziną i z córką Flinta wychodzi z Warszawy. Abram Król z żoną, Rochman z żoną i Waserman zostają w mieszkaniu na Elektoralnej i trwają tam aż do wyzwolenia.

    Po wyzwoleniu spotykają się znowu z Majem na Elektoralnej.

    Zdając relację w 1948 Maj podaje, że Abram Król z żoną wyjechali do Francji.

  • powstanie w getcie
  • donos, działania Niemców, działania Polaków, likwidacja getta, mieszkaniowe, pomoc, szantaż, szmalcownictwo, życie prywatne/życie codzienne
  • antysemityzm, atmosfera, gestapo/żandarmeria, gospodarze, kontakty z innymi Żydami, koszty, policja polska, pomoc długotrwała, pomoc finansowa, pomoc indywidualna , pomoc jednorazowa, pomoc lokalowa, pomoc od Żydów, szantażysta/szmalcownik, znajomi
  • 17