Imię: Stanisław Nazwisko: Stempowski

  • NIE
  • Mężczyzna
  • Stanisław
  • Stempowski
  • 1871-00-00
  • Huta Czernielewicka
  • Tak
  • Z Warszawy
  • Śródmieście
  • Polna 40 m 31
  • Polak
  • wyższe
  • Pochodził z polskiej rodziny ziemiańskiej osiadłej w XVII wieku na Ukrainie. Dzieciństwo spędził w majątku rodzinnym Huta Czernielewicka w  guberni podolskiej, lata szkolne (1879-1888) w  Krzemieńcu, a studia (1888-1892) w  Dorpacie. W 1892 roku został aresztowany za działalność socjalistyczną, więziony w Rydze, odtransportowany przez  DyneburgWitebskSmoleńskOrzeł i  Kursk do  Kijowa, opuścił więzienie w grudniu, poddany pod dozór policyjny w majątku rodzinnym  Szebutyńce ( Podole) do jesieni 1896 r. Z początkiem 1897 r. przebywał w Berlinie i w Paryżu, następnie (1897-1905) mieszkał w Warszawie, gdzie działał w Kole Oświaty Robotniczej, w latach 1900-1902 był członkiem komitetu redakcyjnego „Prawdy", a w 1902-1905 współzałożycielem i współredaktorem tygodnika socjalistycznego „Ogniwo". Po zamknięciu „Ogniwa" przez władze carskie, spędził dwanaście najszczęśliwszych lat (1906-1917) w majątku rodzinnym Winnikowce (Podole).

    W okresie 1917-1918 był współzałożycielem i prezesem Polskiej Centralizacji Demokratycznej na Ukrainie, w 1920 został ministrem rolnictwa a następnie ministrem zdrowia  Ukraińskiej Republiki Ludowej, od 1921 członkiem zarządu Związku Zbliżenia Narodów Odrodzonych i współzałożycielem  Instytutu Badania Spraw Narodowościowych, a także był także wieloletnim prezesem Towarzystwa Polsko-Ukraińskiego. W latach 1924-1939 kierował zorganizowaną przez siebie Biblioteką Ministerstwa Rolnictwa w Warszawie.

    W okresie  II wojny światowej, kolejno przebywał w 1939-1940 w Łucku, Brześciu i Lwowie, 1940-1944 w Warszawie, 1944-1945 w Dąbrowie Zduńskiej, od lipca 1945 r. znów w Warszawie zajmuje się działalnością literacką i wydawniczą. Od 1927 r. do śmierci był towarzyszem życia  Marii Dąbrowskiej (1889-1965).

    Stempowski został przyjęty do  masonerii pod koniec 1921 r. (loża „Kopernik"), w 1923 r. został wielkim sekretarzem  Wielkiej Loży Narodowej Polski, 1926-1928 - wielkim mistrzem WLN, w 1934-35 członkiem Komisji Rytów i Wielkiego Trybunału; w latach 1922-1929 był wielkim kanclerzem i sekretarzem generalnym Rady Najwyższej '33 i ostatniego stopnia Obrządku Szkockiego Dawnego i Uznanego na Polskę.  19 marca  1938 r. Stempowski, będący wówczas wielkim komandorem Rady Najwyższej, wystąpił z masonerii, a 26 października 1938 r., uprzedzając policyjną likwidację masonerii posiedzenie Wielkiej Loży Narodowej podjęło uchwałę o samorozwiązaniu się.

  • przesłuchiwany w sprawie Wiktorii Pielgrzymowskiej, odwiedzał Krzywickiego, który skarżył się na nią i obawiał się jej

    Przez nią Irena Krzywicka nie mogła odwiedzać teścia,

  • 9