Given name: Eliasz Family name: Rothner

  • NO
  • Male
  • Eliasz
  • Rothner
  • Rottner, Edward Rothman, Stanisław Glac
  • 1898-03-08
  • Stryj
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Kraków, Lwów
  • szpital św. Ducha, szpital św. Rocha, Grodzisk
  • Jewish
  • higher
  • other
  • money
  • delation/denunciation, other danger
  • Eliasz Rothner, absolwent filozofii, urzędnik, przyjeżdża ze Lwowa do Warszawy 8 czerwca 1943. Ma dokumenty aryjskie. Liczy na wsparcie znajomych Żydówek – Neiderowej i Rozenkrancowej. Obie mają aryjskie dokumenty i pracują jako służące u Niemców. 1 lipca ’43 Rothner zostaje napadnięty w Alejach Jerozolimskich, złodziej okrada go i puszcza go wolno. Dzień później Rothner spotyka w tramwaju tego samego złodzieja; ucieka, wyskakuje z tramwaju i łamie nogę. Jedzie rikszą do szpitala św. Ducha.

    Złamanie okazuje się niezbyt skomplikowane; Rothner jest zadowolony, że znajdzie schronienie w szpitalu na dwa miesiące. Ordynator Ładyński i dr Bartkiewicz mają umieścić złamaną nogę na wyciągu. Zauważają, że Rothner jest obrzezany. Zostaje „niechcący” zraniony, rana goi się potem 3 miesiące. W czasie regulowania pozycji łóżka z wyciągiem noga zostaje wadliwie wygięta, czego nie poprawia żaden lekarz. Następnie przeprowadzane są niezbyt starannie rozmaite zabiegi. Rothner przekazuje Bartkiewiczowi 100 złotych (więcej nie ma), ten przyjmuje je niechętnie, radząc ironicznie, by Rothner zapłacił ordynatorowi.

    Neiderowa przynosi pieniądze od „aryjskiej żony”, z którą Rothner jest rozwiedziony. Lekarz, który go prowadzi, dr Zachwiej, dostaje odtąd co tydzień 500 złotych, a do końca września w sumie ok. 4000 złotych. Jednak Rothner cierpi katusze z powodu problemów z pielęgnacją i niedbałym leczeniem nogi. Cierpi na silne bóle, krzyczy po nocach, pomaga mu dyżurująca w nocy pielęgniarka.

    Wraca temat jego żydowskiego pochodzenia, pielęgniarz i posługaczka dopytują się, czy jest Żydem. Posługaczka dostaje pieniądze.

    Noga zrasta się krzywo, jest przez lekarza powtórnie złamana. W międzyczasie Rozenkrancowa dowiaduje się, że ordynator oddziału chirurgicznego w szpitalu św. Rocha, dr Starzewski „robi interesy z Żydami”. Płacą za kartę przyjęcia do szpitala 500 złotych i przewożą Rothnera do św. Rocha. Tam doznaje wielu upokorzeń ze strony antysemitki, siostry Katarzyny. Leży zaniedbany, lekarze zmieniają koncepcje leczenia, wydaje się, że głównie zależy im na opłatach. Pieniądze dostarczane są przez byłą żonę Rothnera, Neiderową i Rozenkrancową.

    19 lipca 1944 znajoma, poznana przypadkowo w szpitalu, Aniela W. przewozi go do szpitala Dzieciątka Jezus. Prawdopodobnie po wybuchu Powstania jest stamtąd ewakuowany do Grodziska. Tam doczekuje wkroczenia Armii Czerwonej i Wojska Polskiego. Jego stan nieco się poprawia, jednak może chodzić wyłącznie o kulach, ma chronicznie nie gojące się rany, złamana noga jest krótsza o 5 centymetrów.

  • Poles operations, help, blackmail, "szmalcownictwo", private/everyday life
  • antisemitism, atmosphere , illness, monastery/church, communication, contacts with other Jews , costs, long-lasting help, financial assistance, individual help , one-off help, help from Jews, blackmailer/ "szmalcownik", with Aryan documents , acquaintances
  • Eliasz Rothner po wojnie używał nazwiska Edward Konstanty Rudnicki, a także Stanisław Edward Głac. Widnieje w katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. Zatrudniony był w MBP w latach 1945 - 1951.
    We wspomnieniach Blanki Rosenberg występuje jako Edward Rothman (z aryjskimi papierami: Stanisław Glac).