Given name: Maria Family name: Richter (2)

(1)

Marisha Richter Tems, urodzona jako Miriam Marysia Klein, córka Hermana i Szajny z d. Gdańskiej. Miała siostrę Bellę i 3 braci: Józefa, Salka i Edzia. Rodzina mieszkała w Łodzi na ul. Piotrkowskiej 124, ojciec prowadził biznes w branży tekstylnej. Rodzinie dobrze się powodziło, w domu była guwernantka i nauczyciel do synów. Rodzice mówili z dziećmi po polsku, a między sobą w jidysz. Rodzina była religijna, ale nie ortodoksyjna. Obchodzono szabat. Ojciec był syjonistą. Marysia w 1939 r. wyszła za mąż za prawnika Tadeusza (Tobiasza) Richtera. Gdy wybuchła wojna, Tadeusz i najstarszy brat Marysi, Józef, zostali zmobilizowani. Józef został ranny w czasie walk i zmarł, osierocając żonę z malutkim dzieckiem. Trójka rodzeństwa Marysi uciekła na wschód, Bella i Edzio przeżyli wojnę w Rosji, Salek zaginął.
Marysia z Tadeuszem przenieśli się z Łodzi do Warszawy, i ściągnęli do siebie całe rodziny: rodziców Marysi i bratową z dzieckiem, a także rodziców Tadeusza i jego dwóch braci. Zamieszkali w jednym dużym mieszkaniu. Gdy w Warszawie powstało getto - Marysia zamieszkała razem z mężem i rodzicami. Tadeusz wychodził z getta po jedzenie, zorganizował też aryjskie papiery i namawiał Marysię do wyjścia z getta. Tadeusz Richter był w getcie policjantem. Marysia bała się życia po stronie aryjskiej, ale mąż nalegał. Wyszła pierwszy raz w 1942 roku, ale wróciła do getta. Definitywnie wyszła na stronę aryjską w marcu 1943 r. Jej mąż wrócił do getta po rodzinę, i już nie mógł wyjść, bo wybuchło powstanie w getcie. Marysia zamieszkała z panią Szydłowską, jej dwoma córkami i wnuczką. Dzięki nim znalazła pracę jako opiekunka u niedołężnej hrabiny Kisielnickiej, którą opiekowała się do powstania warszawskiego. Nie chciała jej zostawić bez opieki również w czasie powstania. 1.10.1944 została wywieziona do Niemiec na roboty. Do wyzwolenia pracowała w fabryce w Berlinie. Wyszła ponownie za mąż za Adama Temsa, w 1950 r. wyjechali do USA. Zmarła w 2007 roku.

(2)

Żona Tadeusza Richtera. Wyszła z getta, razem z mężem, w początkach kwietnia 1943 r. Schronili się w sklepie spożywczym na Twardej Marii Hennius, do którego w początkach getta wykradał się Tadeusz. Maria miała poczekać w sklepie na męża, który wrócił jeszcze po coś do getta. Wkrótce dostała wiadomość, że mąż zginął. Maria Hennius postanowiła się nią zająć, zabrała do swojego domu na Powiśle. Po pewnym czasie Richterowa dostała nowe dokumenty i pracę opiekunki do dziecka. Maria Hennius i jej kilkunastoletnia córka Zofia, opiekowały się nią do powstania warszawskiego. Po powstaniu Maria Richter została wywieziona do Niemiec. Przeżyła wojnę i osiedliła się w Belgii. Jej powojenne nazwisko - Temes.