Given name: Anna Family name: Margolis (4)

(1)

Córka Rebeki (Ryfki) i Haskiela (Karola) Marksonów. Ojciec był handlowcem, prowadził interesy z Rosją. Miała trzy siostry (Marię, Eugenię i Helenę) i brata Aleksandra. Była piękną kobietą. Na rok przed maturą, ojciec wysłał ją do Petersburga i tam zrobiła maturę. Studia medyczne ukończyła w Bonn. Była pediatrą, a później ftyzjatrą, pracowała w szpitalu im. Anny Marii w Łodzi. Miała gabinet Rtg w domu. Wyszła za mąż za Aleksandra Margolisa, internistę. Mąż był dyrektorem szpitala na Radogoszczu, członkiem komitetu centralnego Bundu i ławnikiem do spraw zdrowia w magistracie. Mieli ślub cywilny, który wzięli w Katowicach, bo było to jedyne miasto, w którym można było wziąć ślub bez wcześniejszego ślubu religijnego. Miała dwoje dzieci, Alinę i Janka. Byli zamożni, mieli samochód, wyjeżdżali, z mężem, na wakacje za granicę, dzieci wysyłali na wieś z nianią. W 1939 r. został aresztowany jej mąż, osadzony w obozie w Radogoszczy. Pomimo strań, nie udało jej się go stamtąd wydostać. Został rozstrzelany. Dzieci wysłała do siostry Heleny, do Warszawy. Sama czekała na powrót męża do 1940 r. Potem dołączyła do dzieci. Pracowała w szpitalu na Śliskiej. Razem z dziećmi poszła do getta warszawskiego. Zamieszkali w przechodnim pokoju na Ceglanej. Wysłała Alinę do szkoły pielęgniarskiej, która przeniosła się ze szpitala na Czystem do getta. Dyrektorką szkoły była Luba Blum. Sama nadal pracowała w szpitalach w getcie, na Śliskiej, Lesznie, Gęsiej i Stawki. Wysłała na stronę aryjską syna, a później córkę. Sama pracowała do końca, wyszła tydzień przed powstaniem w getcie. Zamieszkała na Mokotowie, u Stefanii Sępołowskiej, jako osobista pielęgniarka. Ubrana w mundurek niemieckiej pielęgniarki i czepek zakrywający włosy, chodziła swobodnie po Warszawie. Pewnego razu, do Stefanii Sępołowskiej, Adina Blady-Szajger przywiozła Renię Frydman po próbie samobójczej. Do Anny przychodziły duże ilości pieniędzy londyńskich. Anna miała listę ludzi, którym przekazywała te pieniądze. Była zaprzyjaźniona ze Stasią (Helena Werenholc), robiły to razem. Kiedy po powstaniu warszawskim trafiła do obozu w Pruszkowie, w swoim mundurku, i zaczęła pracę jako pielęgniarka. Wiele osób, które wyprowadziła z obozu zawdzięcza jej ratunek. Później mieszkała w Brwinowie. Po wyzwoleniu wróciła do Łodzi i spotkała się z córką, przywiozła syna z Zakopanego.

(2)

Lekarka. Po powstaniu warszawskim mieszkała w pokoju wynajętym w Brwinowie razem z Anielą Steinsbergową. Przyjęła dwoje lokatorów, Bronisławę i Zygmunta Warmanów. Razem doczekali wyzwolenia.

(3)

a doctor; knew Michalina Porczynska from the occupation period; she received her after leaving the ghetto; Margolis lived at her place in Muranowska Street No. 8, flat 1 for a few weeks from 1942 to 1943, in which she took care of two children

(4)

Lekarka, żona lekarza i działacza społecznego Aleksandra Margolisa. Ma dwoje dzieci: córkę Alinę i syna Jana. Wychodzi z getta przed powstaniem w getcie, ukrywa się po aryjskiej stronie, m.in. mieszka u Zofii Dębickiej.

(4)

Córka kupca, Karola Marksona i Rebeki z domu Cukierzys. Lekarka, ftyzjopediatra; maturę zdaje w Petersburgu; studiuje medycynę w Bonn. Pracuje w Szpitalu Anny Marii w Łodzi (dziś im. Korczaka). W 1920 wychodzi za mąż za lekarza Aleksandra Margolisa (1887–1939), mają córkę Alinę (1922–2008) i syna Jana (1928–1998). Aleksander Margolis, działacz społeczny, zostaje aresztowany przez Niemców i zabity na początku okupacji. Anna pracuje w getcie, jest ordynatorem na oddziale gruźliczym w Szpitalu Dziecięcym im. Bersonów i Baumanów. Po wojnie, w 1946 Łódzki Urząd Miejski zleca jej organizację i kierownictwo Sanatorium Przeciwgruźliczego dla Dzieci w Łagiewnikach. Ma tytuł profesora. Umiera 10 czerwca 1987 w Łodzi.

(1)

Relacja Basi Temkin-Bermanowej

(3)

Reminiscences from a Jewish school in Warsaw. Helping Jews during the German occupation – hiding 6 people of Jewish origin. Michalina Porczynska's request for financial allowance. Affidavits of: Aniela Jacyna, Anna Margolis regarding Michalina Porczynska's help offered to the Jews during the German occupation and request to help her financially. Pp. 1-2 a scanned envelope. Pp. 15-16, a copy of a certificate from p. 11, in Polish and French. Written on 6 December 1964 (Michalina Porczynska), 10 September 1964 (Mr and Mrs Hajder), 24 November 1954 (Anna Margolis). Original, longhand, 16 pages,different formats, in Polish, no copy.
<b>Archive of the Jewish Historical Institute </b>
Tlomackie St. 3/5
00-090 Warsaw
phone: (48) (22) 827 92 21, fax: (48)(22) 827 83 72
<a href="mailto:secretary@jewishinstitute.org.pl">
secretary@jewishinstitute.org.pl</a>
<a href="http://www.jewishinstitute.org.pl">www.jewishinstitute.org.pl</a>

(1) 377-379, (3) 8;11;13