Given name: Yoram Jerzy Family name: Gross

  • NO
  • Male
  • Yoram Jerzy
  • Gross
  • Marian Wiśniewski
  • 1926-10-18
  • Kraków
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Kraków
  • Wieczysta, Grębałów, Warszawa
  • Jewish
  • good
  • secondary
  • other, on surface , basement, in an apartment
  • valuables, money, goods
  • blackmail/ "szmalcowanie" resulting in death

  • Urodzony w Krakowie, najmłodszy syn Jakuba i Sary Grossów, miał dwóch braci - Natan i Josefa, i siostrę - Klarę. Rodzice posiadali dwa sklepy ze składem porcelany, kryształów, szkła i lamp, ulokowane na Rynku Głównym, byli majętni i mieli dużo znajomości. Rodzina była religijna i tradycjonalistyczna. Zatrudniali guwernantkę, kucharkę, sprzątaczkę. Jerzy uczył się w prywatnej żydowskiej szkole im. Haima Hilfsteina, wychowywał w dość zamkniętej społeczności żydowskiej. Mieszkali na parterze dwupiętrowego domu. Zaraz po wybuchu wojny ojciec Jerzego i najstarszy brat Josef uciekli na wschód. Część domu państwa Gross została zajęta i wprowadzili się tam niemieccy robotnicy. Jerzy z rodziną dzielili z nimi mieszkanie aż do grudnia 1940r., kiedy to musieli wynieść się z Krakowa na mocy decyzji o wysiedleniach Żydów. Jerzy z matką i rodzeństwem przenieśli się do Wieczystej, do wynajętego przez matkę mieszkania. Później musieli przenieść się jeszcze dalej - do Grębałowa. W sierpniu 1942r. pojechał z rodziną do Wieliczki, na mocy uchwały o przesiedleniu Żydów do Wieliczki. Po kilku dniach uciekli z Wieliczki do krakowskiego getta. Mieszkali tam kilka miesięcy. W 1943 r. wydostali się z terenu getta, ukrywali się u różnych znajomych matki po aryjskiej stronie. Następnie uciekli do Warszawy, gdyż w Krakowie rodzina Grossów była zbyt rozpoznawalna. Jerzy posługując się sfałszowanymi aryjskimi papierami, ukrywał się u różnych ludzi lub w wynajętych lokalach w Warszawie po aryjskiej stronie. Z racji swojego wyglądu (blond włosy, bardziej aryjska uroda) z łatwością funkcjonował pod zmienionym nazwiskiem i pomagał reszcie rodziny również ukrywającej się w Warszawie. Przez jakiś czas mieszkał, dzięki pomocy RGO i działaczy podziemia, przebywał w Otwocku, gdzie uczył się na nielegalnych kompletach. Działał też w Szarych Szeregach. Po wojnie skończył muzykologię na Uniwersytecie Krakowskim, zajmował się reżyserią filmową. W roku 1950 wyjechał do Izraela, gdzie tworzył swoje filmy i zdobywał liczne nagrody międzynarodowe. W 1968 r. przeniósł się do Sydney, kontynuując tam swoją pracę artystyczną. Zmarł w Sydney w wieku 88 lat.

  • Hotel Polski, Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, deportation
  • education, help, work, private/everyday life
  • contacts with other Jews , quarter/district, help from Jews, work, RGO ("Rada Główna Opiekuńcza"- Central Welfare Council), with Aryan documents

  • Yoram Gross podaje w swoich wspomnieniach numer domu: Ciasna 5.

  • s. 266