Imię: Helena Nazwisko: Szpinak

  • NIE
  • Kobieta
  • Helena
  • Szpinak
  • Rajzman
  • Rajska
  • 1920-02-10
  • Częstochowa
  • Tak
  • Z Warszawy
  • brak infromacji, miejscowość podwarszawska
  • Otwock
  • Leszno, Gołyń, Kanada,
  • Żyd
  • dobry
  • średnie
  • piwnica, strych, w mieszkaniu
  • inne
  • inne zagrożenie, na ulicy, szantaż/szmalcowanie zakończone ucieczką

  • Helena Szpinak - Rajzman ur. 10.02.1920r. w Częstochowie. Po śmierci ojca, przed wojną przenosi się z matką do Warszawy. W Warszawie mieszka jej starsza siostra i brat, lekarz. Gdy wybucha wojna i zostaje ustanowione getto, razem z matką przenoszą się do Otwocka, do domu brata. Po likwidacji otwockiego getta zaczyna ukrywać się z dwóją małych dzieci, siostrzenicą i bratanicą w Warszawie z pomocą p. Malickiej. Gdy dowiaduje się, że siostra i brat żyją przekazuje im dzieci. Ukrywa się sama w Warszawie pod fałszywym nazwiskiem Rajska. Ma dobry wygląd. Znajduje pracę i utrzymuje się sama. Pomaga w załatwieniu fałszywych dokumentów dla brata i jego rodziny. Gdy udaje jej się załatwić mieszkanie/kryjówkę dla bratowej, która ma bardzo zły wygląd dowiaduje się, że tego samego dnia bratowa, brat i bratanica zostali zabrani przez gestapo. Niedługo potem dowiaduje się o śmierci matki i siostry w częstochowskim. Wynajmuje pokój przy ul. Leszno, u Niemca, którego żoną jest Żydówka, ale gdy szmalcownik zaczyna ją śledzić wyprowadza się z tego mieszkania. Ukrywa się w różnych mieszkaniach w Warszawie. Spotyka się ze znajomymi Żydami ukrywającymi się po aryjskiej stronie na fałszywych dokumentach. Podczas powstania warszawskiego zostaje ewakuowana z Warszawy, ale na dworcu Zachodnim postanawia z grupą poznanych ludzi nie wsiadać do pociągu do Pruszkowa. Decyduje się iść z nimi piechotą do Łodzi. W Pruszkowie odłącza się od grupy, ponieważ zaczynają ją podejrzewać, że jest Żydówką. Ucieka i dociera do wsi Gołyń, do państwa Ćwieklińskich. Ich adres dostała od p. Malickiej. Tam doczekuje wyzwolenia. Po wojnie odnajduje w Warszawie ciotkę i jej syna, jedynych, którzy ocaleli z całej jej rodziny. Zaczyna z pomocą ciotki pracować w MSZ. W 1947r. wyjeżdża do Kanady.

  • po wojnie, powstanie w getcie, powstanie warszawskie, przed gettem, wysiedlenie
  • działania Niemców, działania Polaków, konspiracja, mieszkaniowe, pomoc, praca, szmalcownictwo, życie prywatne/życie codzienne
  • antysemityzm, atmosfera, dzieci, gestapo/żandarmeria, gospodarze, inna pomoc, klasztor/kościół, konspiracja polska, kontakty z innymi Żydami, pomoc długotrwała, pomoc indywidualna , pomoc jednorazowa, poza Warszawą, praca, szantażysta/szmalcownik, z papierami aryjskimi, znajomi