Wywiad USC 9863 – Stanley Osinski

Stanley Osinski, ur. jako Szaja Ofenhejm 24.12.1920 r. w Warszawie. Był synem Menachema i Sary z d. Kramarz, miał dwóch braci - starszego Herszela i młodszego Jankiela. Rodzina mieszkała w Mińsku Mazowieckim. Ojciec był ławnikiem w magistracie, przez jakiś czas współwłaścicielem banku. Matka prowadziła sklep z pasmanterią i haftami. Szaja w 1939 r. skończył technikum. Na początku wojny zdecydował, że przeniesie się do Warszawy, wynajął pokój i zaczął handlować. Wyspecjalizował się w robieniu kenkart - przez całą wojnę zrobił ich ok. 2000. Sam używał nazwiska Stanisław Osiński. Zaczął organizować mieszkania dla Żydów uciekających z getta, głównie dla swoich znajomych z Mińska Mazowieckiego. Handlował także z warszawskim gettem, szmuglował żywność nawet ciężarówkami (cukier, sól). Znalazł się w Mińsku Mazowieckim w czasie likwidacji tamtejszego getta, ale udało mu się uciec. Udało mu się wyciągnąć brata i ojca z obozu, przywiózł ich do Warszawy. W mieszkaniu na Pradze, w którym wynajmował pokój od Polaków, ukrywało się w sumie ok. 40 osób, w tym jego przyjaciel Chil Kirszenbaum. Stanisław przynosił im pieniądze i jedzenie. Miał wynajęte również inne mieszkania, w razie zagrożenia przenosił ludzi. Współpracował z podziemiem, zaopatrzył powstańców w getcie w pepeszę. Jego ojciec bardzo chciał wyjechać z Hotelu Polskiego, więc Stanisław poszedł tam z nim. Był to już ostatni transport z Hotelu, zostali aresztowani przez gestapo. Stanisław podał się za Polaka, spędził na Pawiaku 14 miesięcy. Uciekł wraz z kilkoma innymi osobami podkopem przez kanały. W Warszawie było już powstanie, Stanisław zgłosił się do swojego batalionu "Zośka". Walczył do 24 września, tego dnia, ranny, wraz z kilkoma osobami ze swojej jednostki przepłynęli Wisłę. Przez jakiś czas był w szpitalu, następnie wstąpił do polskiego wojska. Po wojnie znalazł się w Wrocławiu, ale szybko wyjechał z Polski do Niemiec. W 1951 r. wyemigrował do USA.

USC Shoah Foundation – The Institute for Visual History and Education Leavey Library 650 West 35th Street, Suite 114 Los Angeles, CA 90089-2571
https://vhaonline.usc.edu