Imię: Barbara Nazwisko: Bander

  • NIE
  • Kobieta
  • Barbara
  • Bander
  • Charlotta Landgewirz
  • 1924-05-13
  • Brody
  • Tak
  • Spoza Warszawy
  • Brody ul. nieznana
  • Brody getto; Warszawa ul. nieznana
  • Żyd
  • podstawowe
  • piwnica, w mieszkaniu
  • Córka Hermana i Reginy z domu Sandkier, siostra Juliana (1926). Ojciec był współwłaścicielem młyna w Brodach przy ul. Leszniowskiej. Szkołę kończyła w Brodach. Niemcy, po wkroczeniu do Brodów w 1941 r., rozstrzelali inteligencję i właścicieli przedsiębiorstw. Herman Landgewirz, wtedy obłożnie chory, uniknął śmierci ponieważ nie stawił się na miejsce zbiórki. Niemcy powołali Judenrat, zakazali Żydom kupna pewnych produktów żywnościowych. Rozpoczęły się akcje kontrybucyjne, łapanki i rozstrzeliwanie ludności żydowskiej. Wszystko to działo się przed utworzeniem, mało pojemnego, getta. W getcie, rodzina Langewirzów znalazła kryjówkę w piwnicy zlanej do połowy wodą, do której Niemcom nie chciało się wchodzić. Barbara i Juliusz zostali zatrudnieni przez Niemców. Barbara przy sprzątaniu pomieszczeń biurowych, Julian przy rozładowywaniu węgła. Dzięki temu mogli dostawać resztki po posiłkach dla rannych Niemców, przygotowywane przez niemiecki Czerwony Krzyż. Matka szukała możliwości wysłania dzieci z getta. Kilkakrotne próby, w których rodzina straciła resztki kosztowności, nie powiodły się. W końcu udało jej się skontaktować z Arkadiuszem Sakowiczem, który, pod koniec 1942 r., przewiózł Barbarę do Warszawy i zatrudnił jako pomoc domową. W czasie powstania w getcie, widząc jak płonie, Barbara postanowiła umrzeć i podcięła sobie żyły na obu rękach. Znaleźli ją pracodawcy, Arkadiusz i Wilhelmina Sakowiczowie i uratowali. Po trzech miesiącach musiała wrócić do Brodów. Ukrywała się w wilgotnej, ciemnej piwnicy Sakowiczów. Sakowicz przynosił jej jedzenie. W Brodach doczekała wyzwolenia. Jej rodzice, w czasie likwidacji getta, uciekli z getta do lasu i zostali zamordowani przez Ukraińców. Brat dostał się do partyzantki i zginął.

  • powstanie w getcie, powstanie warszawskie, przed gettem, w getcie, wysiedlenie
  • pomoc, praca
  • dzieci, inna pomoc, kontakty z innymi Żydami, pomoc długotrwała, pomoc lokalowa, poza Warszawą
  • Arkadiusz i Wilhelmina Sakowiczowie, w swoich relacjach piszą, że Barbara Bander ukrywała się do końca wojny w Warszawie. Oświadczenia z marca 1965 r.