Relacja 301-7134 w Archiwum ŻIH

  • Antoni
  • Reński
  • relacja
  • częściowo
  • po wojnie
  • polski
  • Autor w 1938 r. zaczął naukę w Gimnazjum Handlowym. Należał do harcerstwa. W listopadzie 1940 r. brał udział w zamianie miejsc między Gimnazjum Handlowym a Domem Sierot Korczaka (Chłodna 33 - Krochmalna 92). W harcerstwie dostał się do polskiego patrolu sanitarnego, który miał przeprowadzać dezynfekcje w getcie. Przenosił do getta różne materiały. Brał udział w szkoleniu członków Żydowskiego Związku Wojskowego, w instruktażu produkcji butelek zapalających. W getcie kontaktował się z Januszem Korczakiem. Przenosił korespondencję między Zofią Nałkowską i prof. St. Stantlejskim a Korczakiem. Kiedy jego sekcja harcerska została zaalarmowana o wysiedleniu Domu Sierot, zjawił się w nim 6 sierpnia między 7 a 8 rano. Dzieci i nauczycieli już nie było, wnętrze było zdemolowane i ograbione. Autor uważa, że Korczak, chory na serce, mógł nie przetrzymać transportu do Treblinki. Tę kwestię autor dyskutował z Idą Merżan w latach 80-tych i oboje byli zgodni. (str. 12 Relacji jest nieczytelna - czarne pasy). 18 kwietnia 1943 r. był w getcie, w wytwórni butelek zapalających. Brał udział w powstaniu w getcie, w obronie pl. Muranowskiego, później walczył dalej. Jego sekcja, pod koniec kwietnia, miała kryjówkę w zachodniej części getta. Autor opisuje ze szczegółami walki, zasadzki, zdobywanie pożywienia. Na początku maja jego sekcja przeczołgała się w inne rejony i połączyła z inną grupą. (kolejna str. 20 nieczytelna). Około 20 maja wyszedł z getta, z grupą kolegów, w przebraniu niemieckim. Po drodze, na Stawki stoczyli walkę. Ukrywał się później w Warszawie. Wiosna 1944 r. trafił na Szucha, na Pawiak, później do Gross-Rosen.

    Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
    ul. Tłomackie 3/5
    00-090 Warszawa
    secretary@jhi.pl
    www.jhi.p