Znęcanie się Niemców nad Żydami na Umschlagpla...

Znęcanie się Niemców nad Żydami na Umschlagplatzu: „Przedsmakiem czekającego nas piekła były drobne incydenty przy pociągu. Jeden z pasażerów naszego "pulmana " dostał silnych kurczów brzucha. Udało mu się uprosić niemca, aby pozwolił załatwić naturalna potrzebę pod wagonem. Po pewnym czasie inny niemiec zauważył zanieczyszczenie toru. Doszedł do tego wagonu, krzycząc - Przeklęte świnie żydowskie. Kto to zrobił? Natychmiast wystąpić,bo wszystkich powystrzelam! Kilkakrotnie powtórzona groźba, poparta skierowany w nas lufą karabinów, zrobiła swoje. Z głębi wagonu wystąpił ów nieszczęsny młodzian. SS-owiec ściągnął go na tor, nachylił go nad ekskrementami i, przytknąwszy mu bagnet do karku, wciskał twarz delikwenta w wydzieliny. Po tym wspaniałym wyczynie wepchnął go z powrotem do wagonu, śmiejąc się serdecznie i głośno. Nieszczęśnik długo wycierał twarz papierami i chustką, wcierając w skórę fetor, który szczególnie silnie rozszedł się po wagonie, gdy zatrzaśnięto drzwi.”

Archiwum ŻIH; 302/139

Natan Żelechower (Jan Kurczab)

bez tytułu

Warunki życia w getcie warszawskim. Pobyt w schronach po wielkiej akcji 1942 r., wywózka do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Cierpienia więźniów Majdanka. Transport do Auschwitz, pobyt w obozie w Jawiszowicach, praca w kopalni. „Marsz śmierci” do Wodzisławia Śląskiego i ewakuacja do Buchenwaldu. Praca w obozach Ohrdruf i Crawinkel (w kamieniołomach). Piesza ewakuacja do Buchenwaldu. Wyzwolenie, sytuacja byłych więźniów po wyzwoleniu.
Autor był z zawodu technikiem dentystycznym. Pamiętnik, spisany po wojnie, przekazał Żydowskiej Komisji Historycznej w Krakowie. Zbieżność jego przybranego nazwiska z nazwiskiem publicysty prasy krakowskiej i działacza społecznego jest przypadkowa.

Publikacja: Natan Żelechower, Siedem obozów, „Biuletyn ŻIH”, nr 4 (68),
1968, s. 7-51 (skrót); Pamiętniki z getta warszawskiego, Warszawa 1993,
s. 46-47, 86-89, 129-135 (fragmenty)