Imię: Zelda (Zełda) Nazwisko: Wurzel

  • NIE
  • Kobieta
  • Zelda (Zełda)
  • Wurzel
  • Tennenbaum
  • 1923-07-29
  • Tomaszów Mazowiecki
  • Tak
  • Z Warszawy
  • Żyd
  • dobry
  • inna, w mieszkaniu
  • inne zagrożenie
  • Córka Szymona i Fajgi z domu Katz. Ojciec był krawcem, miał warsztat na ul. Wojciechowskiego 9 w Tomaszowie Mazowieckim. Zelda miała brata Mordechaja (przeżył) i dziewięcioletnią siostrę Chanę (zginęła). Mieszkała z rodziną w Tomaszowie, ukończyła żydowską szkołę powszechną, a później zawodową szkołę krawiecką. W 1939 r. wyszła za mąż za Izraela Gerszonowica, właściciela tartaku, przy Warszawskiej 9. 23 września 1939 r. mąż został powołany do WP, musiała pracować za niego w tartaku. W Tomaszowie żyło ok. 15 000 Żydów. W mieście była synagoga. W czasie wojny było w mieście wielu volksdeutsch`ów, Polaków urodzonych w Tomaszowie i okolicach. Byli też ludzie, którzy nie podpisali listy, np. pastor Maj i dr Ausbach, dyr. szpitala. Niemcy szybko zajęli miasto. Zelda uciekła z rodziną do Warszawy. Po miesiącu wróciła z bratem do Tomaszowa, a rodzice wrócili po kilku dniach. Zamieszkali w mieszkaniu rodziców. Ojciec szył nadal, a po utworzeniu getta, został kierownikiem w szopie krawieckim, zatrudnił syna i starszą córkę Zeldę. Zimą 1940/41 r. wrócił z niewoli niemieckiej mąż Zeldy, wykupiony, razem z innymi Żydami, przez Gminę Żydowską w Lublinie. Musiał się ukrywać po przyjeździe do Tomaszowa. Od 31 października do 2 listopada Niemcy urządzili akcje wysiedleńczą. Zlikwidowali duże getto, przywieźli Żydów z okolicznych wsi i miasteczek. Zabrali na selekcję wszystkich z szopu, w którym pracowała Zelda z rodziną. Uratowali się ci, którzy mieli Arbeitskarty. Nie ocalały matka i siostra Zełdy. Następna akcja odbyła się w 1943 r., w Purim. Po kolejnej, wiosną, całe getto zostało przesłane do obozu pracy w Bliżynach. Latem 1944 r. Zelda została wysłana do Oświęcimia, stamtąd do Kohenelbe. Tam doczekała wyzwolenia. Wróciła do Tomaszowa. Matka, ojciec, siostra i mąż nie żyli. Brata odnalazła przez Czerwony Krzyż, w Bawarii. W 1949 r., razem z drugim mężem wyjechała do Izraela.

  • powstanie w getcie, powstanie warszawskie, w getcie, wysiedlenie
  • mieszkaniowe
  • atmosfera, kontakty z innymi Żydami