Imię: Gustawa Nazwisko: Fischgrund

  • NIE
  • Kobieta
  • Gustawa
  • Fischgrund
  • Lipstadt
  • Wachholder, Wanda Górska, Maria Jawoszek
  • 1908-00-00
  • Warszawa
  • Tak
  • Z Warszawy
  • Śródmieście
  • Twarda
  • Warszawa – szop „Feniksa”, ul. Leszno; Złotokłos; Warszawa, ul. Nalewki; Warszawa – aryjska strona; Milanówek; Warszawa – Praga; Tel Awiw, ul. Ben Yehuda 256
  • Żyd
  • dobry
  • na powierzchni
  • nierchomości, pieniądze
  • donos/denuncjacja, na ulicy, szantaż/szmalcowanie zakończone ucieczką, szantaż/szmalcowanie zakończone wykupieniem

  • Pochodziła z rodziny kupieckiej. Po ukończeniu szkoły wyszła za mąż za Seweryna Wachholdera, mieli sklep jubilerski przy ul. Twardej w Warszawie. Przebywała z mężem i rodzicami w getcie warszawskim, w czasie wielkiej akcji pracowała w szopie „Feniks” na Lesznie (wyrób pończoch) oraz w filii tegoż szopu po aryjskiej stronie. Uciekła z getta w czasie wielkiej akcji; poruszała się swobodnie na aryjskich papierach, zamieszkała z mężem i grupą uciekinierów z getta w domu w Złotokłosie pod Warszawą. Po wykryciu kryjówki w grudniu 1942 r. na krótko wróciła do getta (szop na Nalewkach), a następnie aż do powstania warszawskiego ukrywała się w Warszawie posługując się nazwiskami Wanda Górska i Maria Jawoszek. Stale pomagała mężowi i innym ukrywającym się Żydom. Kilkakrotnie była szantażowana. Po powstaniu znalazła się w Milanówku, a po wyzwoleniu wróciła do Warszawy. Wyszła ponownie za mąż za Henryka (Salo) Fischgrunda. Brała udział w akcji wykupywania dzieci żydowskich, którymi w czasie wojny opiekowali się Polacy. W 1968 r. w wyniku nagonki antysemickiej wyjechała z mężem do Izraela, zamieszkali w Tel Awiwie.

  • po wojnie, powstanie w getcie, powstanie warszawskie, w getcie
  • donos, działania Polaków, mieszkaniowe, pomoc, praca, szantaż, szmalcownictwo
  • gospodarze, kontakty z innymi Żydami, policja polska, pomoc lokalowa, pomoc od Żydów, poza Warszawą, z papierami aryjskimi
  • 10