Given name: Hela Family name: Frank

  • YES
  • Female
  • Hela
  • Frank
  • Frank
  • 1920/21
  • Warszawa
  • Yes
  • From Warsaw
  • Praga
  • Brukowa 32
  • getto warszawskie Gęsia 12; Miła 19; Majdanek; Burkenau; Bergen-Belsen
  • Jewish
  • basement, hiding place in an apartment , in an apartment
  • Córka Chawy i Naftalego. Siostra: Froima (Efraim), Ignacego (Icchak), Henryka (Chaskiel), Luzera (Eliezer), Gołdy i Poli. Mieszkała z rodzicami na Pradze. Rodzina była bardzo religijna, ojciec był kohenem. W getcie zamieszkała z rodzicami na Gęsiej u brata Froima. Pomagała swojej starszej siostrze Gołdzie sprzedawać odzież uratowaną z przedwojennego sklepu Gołdy. Wyprowadziła się w getcie od rodziny, zamieszkała ze znajomymi. Pracowała w niemieckiej fabryce metalowej Szebeko. Każdego dnia wychodziła na stronę aryjską do pracy. Na przełomie stycznia i lutego 1943 r. sprowadzili się do niej Naftali Frank (ojciec) i Rachela/Roma Rothskin (siostrzenica Heli). Z dużej rodziny ojca i matki, która była w getcie, żyła jeszcze tylko siostra Pola. Współmieszkańcy Heli, Sewek, Ignacy, Adek i Lena, zacząli budować kryjówkę. Zamurowali drzwi do ostatniego pokoju cegłami, które w Roma wyszukała w gruzach. Zamurowana ściana została zaklejona tapetą, której kilka rolek znalazła Roma, i zastawiona szafą. Aby wejść do kryjówki, trzeba przejść klatką schodową piętro wyżej, do opuszczonego mieszkania. W podłodze pokoju nad kryjówką został wycięty otwór. Dziura w podłodze zastawiona była łóżeczkiem dziecięcym, pod którym były rozrzucone gazety, brudna dziecięca bielizna, pomięte książki. W kryjówce stała szafa, na którą można było zeskoczyć z otworu w suficie. Zbudowali też bunkier w piwnicy pod dalszą oficyną. Zgromadzili w nim zapasy. Do bunkra przenieśli się w nocy przed wybuchem powstania. Siedzieli w bunkrze kilka tygodni, wychodząc tylko w nocy, dla zaczerpnięcia powietrza i studzenia wodą cegieł podpalonej kamienicy. Kiedy nie można już było wytrzymać w gorącym powietrzu w piwnicy, uciekli do kryjówki w pobliskiej piekarni Moszego. Tam odkryli ich Niemcy. Razem z Romą, ojcem i przyjaciółmi trafiła do obozu w Majdanku. Ojciec zmarł na Majdanku. Hela z Romą przetrwały dwa lata obozu wspierając się nawzajem. Później zostały przewiezione do Birkenau, a stamtąd do Bergen-Belsen. Doczekały wyzwolenia obozu. Po wojnie nawiązały kontakt z Samuelem Rothskinem (ojciec Romy), który był w Izraelu. Przy jego pomocy wyjechały do Paryża, a w 1947 r. do Izraela.

  • Warsaw Ghetto Uprising, 1943, Warsaw uprising, 1944, in the ghetto, deportation
  • hideout, housing, youth, camps, awareness of Holocaust, deportation