Given name: Michał Family name: Duda

  • NO
  • Male
  • Michał
  • Duda
  • Daniel Moersen (wcześniej Lambert)
  • 1924-03-06
  • Cieszyn
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Cieszyn, blisko mostu granicznego
  • Tarnów; Żelazna 43; Śniadeckich 13; Milanówek; Skuły;
  • Jewish
  • good
  • primary
  • Dom religijny, koszerny. Ojciec był Mełamedem, uczył w Hederze, matka nie pracowała. Michał był najmłodszy, miał dwie starsze siostry Betty i Martę oraz brata Dawida. W domu mówiło się po polsku i po niemiecku. 1 września 1939 r. zostali wysiedleni, ze względu na bliskość mostu, który miał być wysadzony. Całą rodziną, po długiej wędrówce dotarli do Tarnowa. Po utworzeniu getta, Michał pracował najpierw u blacharze, potem na placówce poza gettem. Udawało im się przetrwać w kryjówkach trzy akcje wysiedleńcze. W czwartej akcji zostali wywiezieni rodzice i Marta. Dawid zginął w Oświęcimiu. Michał ocalał i z grupą około 30 młodych osób miał pracować przy uprzątaniu getta. Ucieka po kilku dniach z Ryszardem Sztajgerem, synem znanego w Tarnowie dentysty. Aryjskie dokumenty załatwia im dawna służąca Sztajgerów, zawozi ich też do Warszawy. W Warszawie, na Ochocie czeka Bolek z *Żegoty*. Zabiera Michała na Żelazną 43, mieszka tam matka z córką. Wynajmują mu pokój z wyżywieniem za 500 zł/mies. Łączniczką jest Zosia. Zosia pewnego dnia przyprowadza Izchaka Cukiermana, *Antka*. Po kilku dniach, *Antek* przyprowadził jeszcze jednego Żyda, Bolesława Warmana, który zamieszkał w pokoju z Michałem. Warman, pomimo złego wyglądu, wychodził swobodnie na miasto. Pewnego dnia umówił się z Michałem u fotografa na Chmielnej, gdzie miał odebrać zdjęcia. Michał przyszedł wcześniej, odebrał zdjęcia, a kiedy wyszedł zobaczył jak gestapo zatrzymuje na ulicy Bolka Warmana. Michał czyści mieszkanie i przeprowadza się na parter do inżynierowej, która miała syna w AK. Mieszka tam tydzień. Potem Zosia znajduje mu mieszkanie na Śniadeckich 13, u krawca o nazwisku Krawiecki, tam już mieszka oficjalnie jako Polak. Dostaje od *Żegoty* pod opiekę dwie rodziny żydowskie na Siennej 30: p. Tymieniecką z synkiem i młoda farmaceutkę, przynosi głównie pieniądze. Od Zosi dostaje też kontakt do zarządu *Żegoty*, spotyka się z Piotrem Gajewskim. Wstępuje też do PPS-u. Po wybuchu powstania warszawskiego jest w sztabie Polskiej Armii Ludowej. W czasie powstania znów trafia na Śniadeckich 13, do pustego mieszkania. Po powstaniu trafia do Milanówka, a stamtąd do Skuł, pobliskiej wsi. Mieszka u chłopa, zostaje sołtysem. Po wojnie, od lutego 1945 r. pracuje w Katowicach w UB jako protokolant. W 1947 r. postarał się o demobilizację. W 1956 r. oddaje leg.partyjną i zaczyna pracę jako rzemieślnik.