Given name: Maria Family name: Perlberger-Schmuel

  • NO
  • Female
  • Maria
  • Perlberger-Schmuel
  • Maria Teresa Nowakowska
  • 1931 lub 1933
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Wieliczka; Kraków
  • Warszawa – Praga; Wola – Koło; Powiśle; Izrael
  • Jewish
  • good
  • on surface
  • money
  • on a street, recognition
  • Mieszkała z rodzicami – Samuelem i Henryką z domu Luftig – w Wieliczce, jej dziadek i ojciec byli miejscowymi przedsiębiorcami i radnymi Wieliczki; w domu mówiło się po polsku. Znajoma rodziców, pani Zofia Duszczyńska, załatwiła Marysi metrykę; rodzice postanowili wysłać dziewczynkę do Warszawy. Pojechała tam pod opieką pani Duszczyńskiej, która umieściła Marysię u Ireny Chmurowej, żony oficera, osadzonego w oflagu. Córka Ireny, Wanda, namówiła Marysię, by wstąpiła do harcerstwa. Po upadku powstania sierpniowego Irena i Wanda Chmurowe wyjechały do krewnych, Marysia przetrwała u obcych ludzi w Krakowie; stamtąd trafiła do Łodzi, gdzie wykorzystywano ją, jako pomoc domową. Postanowiła przenieść się do szkoły klasztornej, trafiła do urszulanek. Przez jakiś czas mieszkała w internacie w okolicach Opola. Została odnaleziona przez krewnych i ostatecznie trafiła do wujka, brata matki, mieszkającego w Belgii. Wyemigrowała potem do Izraela.

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto
  • Poles operations, housing, help, private/everyday life
  • antisemitism, atmosphere , children, hosts, other help, communication, contacts with other Jews , long-lasting help, individual help , one-off help, housing assistence , material help , with Aryan documents , acquaintances
  • Dziadek Marii Perlberger Shmuel, Joszua (Józef) Perlberger był przedsiębiorcą budowlanym, sprzedawcą kruszywa, właścicielem kamieniołomów, a także radnym miejskim. Jego syn, ojciec Marii, Samuel Perlberger, z wykształcenia ekonomista, wstąpił jako ochotnik do Legionów. Za zasługi w walce otrzymał od rządu koncesję na prowadzenie trafiki tytoniowej; on także był radnym miejskim. W czasie wysiedlenia Żydów z Wieliczki, w sierpniu 1942, Marysia wyjechała do Warszawy z matką znajomej rodziców, Zofii Duszczyńską, która powierzyła ją opiece niejakiej Wacławy; później Marię wzięła do siebie Irena Chmurowa; za radą jej córki, Wandy, Marysia wstąpiła do harcerstwa. Na jej utrzymanie łożyła przyjaciółka Perlbergerów z Wieliczki. Po wojnie Maria wyjechała do Izraela; uzyskała tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata dla Zofii Duszczynskiej i Ireny Chmurowej.

    https://www.wieliczka.eu/pl/201129/14358/wreczenie-odznaki-dla-marii-perlberger-shmuel.html

  • Str. 136 – 137