Ładowani do wagonów posuwali się w piątkach w...

Ładowani do wagonów posuwali się w piątkach w idealnym porządku i ciszy. Wystarczyła obecność dwóch Niemców, aby wszystko odbywało się jak należy. Do jednego wagonu ładowano od 80 do 120 osób i zawsze była to ilość o wiele za duża. Ładownicy oszukiwali, jeśli chodzi o ilość osób ładowanych do wagonów. Wydawało im się, że w ten sposób zaoszczędzą chociaż niektórym życie.

Pamiętniki Żydów; sygn.302/27; w Archiwum ŻIH;

Pamiętnik zawiera informacje o różnych aspektach życia w getcie
warszawskim: wewnętrzne więzienie w getcie, przymusowa dezynfekcja, działalność agentów gestapo (tzw. trzynastki) oraz przedsiębiorców Kona i Hellera, przesiedlenia ludności z prowincji, działalność komitetów domowych, rozwarstwienie społeczne ludności getta, szmugiel żywności, konfiskata futer, zmniejszanie granic getta, wystawy sztuki, przesiedlenie Cyganów do getta. Fragmenty o charakterze informacyjnym przeplatają się ze zbeletryzowaną narracją, poświęconą przeżyciom.
Autor (ur. 1915) był z zawodu artystą-malarzem, a podczas okupacji funkcjonariuszem Żydowskiej Służby Porządkowej w getcie warszawskim. Jak wynika z posłowia do pamiętnika, podczas powstania w getcie wydostał się na tzw. aryjską stronę, a po powstaniu warszawskim został wywieziony do Sachsenhausen. W 1945 r. przekazał pamiętnik Żydowskiej Komisji Histo-rycznej w Warszawie. Zmarł we Francji w 1955 r.