Given name: Pola Family name: Mendelsohn

  • NO
  • Female
  • Pola
  • Mendelsohn
  • Kaminer, I v. Hirszman
  • Pola Kamińska
  • 1923-04-30
  • Biłgoraj
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Biłgoraj
  • Warszawa, ul. Dobra, Skorupki
  • Jewish
  • bad
  • secondary
  • in an apartment
  • valuables, money
  • recognition, blackmail/"szmalcowanie" resulting in buying out
  • Pola Mendelsohn, ur. jako Pola Kaminer, 30.04.1923 w Biłgoraju. Córka Baraka i Sali z d. Grinberg, miała młodszego o 5 lat brata Niuśka. Ojciec miał drukarnię, rodzina była zamożna. Nie byli bardzo religijni. Pola skończyła przed wojną gimnazjum w Biłgoraju. Gdy wybuchła wojna, pierwsza bomba spadła na ich dom, który był największy w Biłgoraju. Przenieśli się do Hrubieszowa, do rodziny matki, a potem do Janowa Lubelskiego. W 1942 roku, gdy po roku tamtejsze getto zlikwidowano, wysłano ich do Kraśnika. Stamtąd wszystkie kobiety zabrano do Zaklikowa. Pola znalazła się tam razem z kobietami z rodziny. Udało im się przekupić strażnika, i dzięki pomocy starszego Niemca uciekły. Wracały lasami do Kraśnika, i zostały zatrzymane przez Polaków. Pola i jej kuzynka Rina uciekły, a ich matki i szwagierka Riny Halinka zginęły. Przez dwa tygodnie Pola i Rina były ukrywane w getcie w Kraśniku, a potem na aryjskich papierach wyjechały do Warszawy. W pociągu spotkały jakiegoś mężczyznę, który doradził im, aby nie jechały prosto do Warszawy, bo po drodze są łapanki na roboty. Zaprosił je do siebie do Lublina. W mieszkaniu ukrywał swoją żydowską żonę i jeszcze innych Żydów. Następnego dnia bezpiecznie pojechały z nim do Warszawy. Na dworcu spotkały męża Riny, Aleksandra Gliksmana, który również przyjechał z Kraśnika na aryjskich papierach. Zatrzymała ich od razu granatowa policja, ale udało im się wykupić. Pola i Rena mieszkały u p. Kostro na rogu Hożej i Skorupki przez 2,5 roku. Aleksander pracował w niemieckiej firmie. Pola dostawała pieniądze na ukrywanie się z Kraśnika, od ojca, póki żył. Potem pomagał jej Alex. Obie z Riną pracowały, sprzątały i prały dla swojej gospodyni. W czasie powstania warszawskiego wszyscy troje z Aleksem byli w piwnicy, potem uciekli przed wywiezieniem na roboty. Do wyzwolenia byli w Grodzisku. Po wyzwoleniu Pola wyjechała do Lublina. Tam poznała swojego męża, Beniamina Mendelsohna, urodziła syna. Wyjechali razem do Niemiec, a w 1951 r. do USA.

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, deportation
  • housing, help, private/everyday life
  • antisemitism, atmosphere , hosts, contacts with other Jews , long-lasting help, financial assistance, individual help , housing assistence , with Aryan documents , acquaintances
  • Pierwszym mężem Poli Kaminer był Chaim Hirszman, uciekinier z Bełżca, a jej starszy syn jest jego dzieckiem. Chaim Hirszman został zabity 19.03.1946, po złożeniu pierwszej części zeznań dotyczących jego pobytu w Bełżcu, Pola Hirszman dokończyła jego relację (AŻIH 301/1476). Pola Hirszman z d. Kaminer złożyła też w relację o własnych przeżyciach - AŻIH 301/1476a.

  • Adres podaje Pola Mendelsohn w wywiadzie dla USC Shoa Foundation (5331).