Given name: Anna Family name: Kerszman

  • NO
  • Female
  • Anna
  • Kerszman
  • Zeligman
  • Regina Małecka
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Białystok ul. Sienkiewicza 44
  • Warszawa, Dynasy; Filtrowa
  • Jewish
  • good
  • higher
  • in an apartment
  • Córka Józefa Zeligmana, dyrektora prywatnego gimnazjum w Białymstoku. Była romanistką. Wyszła za mąż za znanego okulistę Józefa Kerszmana. Mieli jednego syna Gustawa. Mąż miał prywatny gabinet w domu, a ona pomagała mu w gabinecie i rejestracji pacjentów. W 1941 r. poszła z mężem, synem, ojcem i rodziną brata do getta. Po wielkiej akcji jesienią 1942 r., postanowili zacząć starania ucieczki z getta. Na Wielkanoc 1943 r. przyjechała z synem do Warszawy, z dokumentami na nazwisko Regina Małecka z synem Henrykiem. Zamieszkali na Dynasach u pani Grabisz mającej podwójne obywatelstwo polsko-amerykańskie. Później przyjechał do Warszawy mąż. Nie mogli już mieszkać tam we trójkę. Znaleźli pokój u znanej wróżki pani Banu, na Filtrowej. To było duże mieszkanie, w kilku pokojach mieszkali inni Żydzi. Pewnego razu przyszli dwaj niemieccy szmalcownicy, w domu był z Gustawem ojciec, jej wtedy nie było. Kiedy wróciła, powiedziała, że jest klientką wróżki i zostawiła u niej na chwilę dziecko. Mąż wykupił się złotym zegarkiem. Mieszkanie było spalone. Zamieszkali na krótko na Pl. Trzech Krzyży u rodziny folksdojczów, którzy ukrywali Żydów dla pieniędzy. Potem znaleźli inne lokum na Chmielnej u kontrolera tramwajów Fijałkowskiego. Ten ich zadenuncjował. Przyszli Niemcy i zabrali całą trójkę na posterunek. Mąż, który miał inne nazwisko okupacyjne niż Anna i syn, przyznał się od razu, że jest Żydem, ale podał zmyślone nazwisko żydowskie i powiedział, że nic go nie łączy z kobietą z dzieckiem. Anna i Gustaw nie przyznawali się do swojego pochodzenia. Gustawa usiłowano złamać bijąc i grożąc, że go zastrzelą jeśli się nie przyzna, ale był twardy. zabrano ich na Szucha do gestapo. Noc spędzili w tzw. tramwaju. Potem ich przesłuchiwano, sprawdzono penisa Gustawa. Jeden z przesłuchujących ich żandarmów był, nie wiedzieć czemu, życzliwy. Ale zaprowadził ich do pokoju Brandta, a ten spojrzawszy na Annę Kerszman stwierdził, że jest ona aryjką. Oddano Annie dokumenty i wypuszczono ją z synem. Józef Kerszman został zatrzymany. Wrócili na krótko znów do pani Grabisz na Dynasy. Potem mieszkali u pana Kozubowskiego, znajomego lekarza z Białegostoku. Tam znów przyszli niemieccy szmalcownicy, nasłani przez torturowaną znajomą z Białegostoku. Anna wykupiła się dużą sumą pieniędzy. Po wielokrotnym zmienianiu mieszkań, Anna i Gustaw Kerszmanowie trafili do pułkownikowej Jasińskiej, na Kaniowską. Tam mieszkali do końca powstania warszawskiego. Po powstaniu trafili do Pruszkowa, potem Skierniewic, gdzie doczekali wyzwolenia. Po wojnie pojechali do Lublina szukać krewnych, bez rezultatu. Po wojnie mieszkała w Łodzi.

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, deportation
  • denunciation , Poles operations, housing
  • children, Gestapo/gendarmerie, contacts with other Jews , stranger, housing assistence , with Aryan documents , acquaintances