Given name: Magdalena Family name: Gross

  • NO
  • Magdalena
  • Gross
  • 1891-01-18
  • Yes
  • From Warsaw
  • Praga, Saska Kępa
  • Ratuszowa 1/3
  • Zakopiańska 31
  • Jewish
  • higher
  • hiding place in an apartment , in an apartment
  • Rzeźbiarka. W 1937 otrzymała medal złoty na Międzynarodowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu. Zaprzyjaźniona z Żabińskimi.
    Magdalena Gross nie przeniosła się do getta, utworzonego w Warszawie w 1940 roku. Przybrała nazwisko Gościmska i funkcjonowała „na powierzchni”. Jednak, jako artystka, mogła być rozpoznana. Z obawy przed denuncjacją zwróciła się o pomoc do przyjaciół, państwa Żabińskich. Ukryła się w ich willi na terenie ZOO. Żabińscy nazywali ją „Szpakiem”. Gdy zjawiał się gość, Szpak krył się na piętrze, a w razie niebezpiecznych sytuacji – na strychu, w łazience lub ściennej szafie. Antonina Żabińska we wspomnieniach podkreślała pogodę ducha i siłę Magdaleny, które nie opuszczały jej mimo trudnego położenia. „Gwizdała jak szpak na swoją ciężką sytuację”,
    Dotarł do nich również z getta bliski jej Maurycy Paweł Fraenkel. W czasie wojny pobrali się. Na kilka tygodni przenieśli się do Anina do p. Dewitzowej, ale wrócili na Ratuszową. Później, dzięki pomocy Janiny Bucholtzowej, Magdalena Gross przeniosła się na Saską Kempę do willi inżynierostwa Rendznerów. Fraenkel poszedł spotkać się z nią tam na kilka dni przed powstaniem, i oboje przeżyli wojnę.

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, deportation
  • Relacja Antoniny Żabińskiej

  • 359-371