Given name: Maria Janina Family name: Ziemna

  • NO
  • Female
  • Maria Janina
  • Ziemna
  • Zipper
  • Maria Zaczyńska; Jadwiga Czerwińska;
  • 1922-07-01
  • Kraków
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Kraków, Al. Krasińskiego
  • Międzyrzec; Warszawa ul. Suzina; Grochów;
  • Jewish
  • good
  • primary
  • in an apartment
  • delation/denunciation
  • Urodziła się w rodzinie prawnika, oficera polskiego, który pracował jako prokurent Powszechnego Banku Kredytowego w Krakowie. Dom był zasymilowany. Była jedynaczką, rodzice matki mieszkali w Zakopanem. Przed wojną skończyła gimnazjum i zaczęła naukę w liceum. W 1939 r. ruszyła z matką na wschód, ale wróciły do Krakowa po wkroczeniu Niemców. Wyjechała na jakiś czas sama do Warszawy, do brata matki i chodziła do szkoły w Warszawie. Potem wróciła do Krakowa. W Krakowie zrobiła kurs szycia i kurs sanitarny. Kiedy utworzono getto w Krakowie, nie miały z matką pieniędzy na wynajęcie mieszkania w obrębie getta. Postanowiły zgłosić się dobrowolnie do transportu zorganizowanego przez Niemców. Znalazły się w Międzyrzecu. Tam odszukał je ojciec. W czerwcu 1942 r. ojciec postanowił, że wyjadą do Warszawy. Pierwsza, ciężarówką organizacji Todta, wyjechała Maria. W Warszawie poszła na Krasińskiego, do mieszkania pani Budzilewiczowej, skąd odebrała ją Helena Połczyńska zaprowadziła na Suzina do mieszkania pana Imacha, który był w Rosji. Jego żona , Ola zatrzymała ją na tydzień. W tym czasie Helena Płotnicka załatwiła jej dokumenty na nazwisko Maria Zaczyńska, a potem zawiozła Marię do Skolimowskich na Grochów. Ci państwo mieli trzy małe córeczki, którymi zaczęła się opiekować Maria. Do Warszawy przyjechali rodzice Marii, zatrzymali się na Suzina, dostali dokumenty na nazwisko Zaremba. Pewnej nocy przyszli Niemcy, rodzice wyskoczyli oknem, ale zostali złapani. Razem z Olą Imach trafili na Pawiak, a stamtąd wywieziono ich na Majdanek. Maria postanowiła się usamodzielnić, wynajęła pokój na Solcu, zaczęła pracę jako krawcowa. Często musiała zmieniać mieszkania. Jej ostatnim mieszkaniem był pokój na Radnej. Zaczęła współpracować z ZWM. Dostała pracę w wytwórni drewniaków na Młynarskiej. Pewnego razu, córka gospodyni u której mieszkała, też pracująca w konspiracji, wpadła z dużą grupą znajomych. Wtedy Helena Płotnicka znów przeniosła Marię, tym razem do brata matki i jego żony Marty z domu Rutkowskiej. Marta pracowała w stołówce, przynosiła obiady dla męża i Marii. Wyrobiono jej nowe dokumenty na Jadwigę Czerwińską. Było to jednopokojowe mieszkanie na poddaszu, mieszkała tam jeszcze jedna Żydówka z okolic Lwowa z papierami na nazwisko Tekla Turczak. Nie mogła na początku wychodzić. Potem zaczęła pracować w kuchni stołówki dla Niemców w szkole na Rozbrat, jako podkuchenna i kelnerka. Niedaleko był basen i Maria prawie codziennie pływała, pomimo zimnej wody. Dzięki temu, co wynosiły z Martą z kuchni, mogła posyłać paczki rodzicom do obozu. Powstanie warszawskie zastało ją na Koźmińskiej. Kiedy Niemcy zaczęli zajmować Powiśle, Maria wzięła plecak i poszła w stronę Wisły, trwało to kilka dni, zetknęła się z żołnierzami polskimi z desantu ze strony Pragi. 20 lub 21 września postanowiła przepłynąć Wisłę. Natarła się oliwą, w chustkę na głowie zawinęła zdjęcia, spotkała jakiegoś powstańca, który popłynął z nią razem. Udało im się dotrzeć na drugi brzeg. Przedostała się do Anina, potem do Lublina, gdzie pracowała w milicji. Pod koniec wojny skończyła kurs oficerski w Łodzi. Tam przyjechała, wyzwolona z obozu jej matka. Potem w Warszawie studiowała dziennikarstwo i nauki polityczne. Helena Płotnicka załatwiła im mieszkanie. W 1948 r. wyszła za mąż.

  • in the Ghetto
  • Poles operations, housing, help
  • other help, stranger, one-off help, housing assistence