Given name: Feliks Family name: Cywiński (5)

(1)

Oficer przedwojennego lotnictwa. W 1940 r. uciekł z Katynia, wrócił do Warszawy. Ukrywał się pod nazwiskiem Stefan Rutkowski. Aktywnie działał w ruchu oporu. Pod jego opieką pozostawało 26 osób pochodzenia żydowskiego. Jedna z osób zmarła, dwie zginęły w czasie powstania warszawskiego. 23 osoby przeżyły. Cywiński opłacał wynajmowane dla nich mieszkania, na Sapieżyńskiej 19 i 21, Ciasnej 2, Złotej. Kupował dla nich żywność. Jego rodzice sprzedali willę, żeby im pomóc. Przyjaciel, Jan Bocheński z Parysowa, sprzedał dwie morgi i pieniądze przeznaczył na utrzymanie ukrywanych ludzi. Udzielał pomocy także innym w wyszukiwaniu mieszkań, załatwianiu pracy i fałszywych dokumentów. Oprócz Bocheńskiego, pomagali mu rodzice, siostra, Antoni Dolny (tapicer), dr Jan Mockałło, małżeństwo Dębickich.
Osobiście opiekował się m.in.: Bursztynem (z Lublina), Jadzią Godlewską (12 lat), Elwirą Grosfeld, Halinką (nazwisko nieznane), Anielą Karwowską, Reginą i Szmulem Kenigswejnami z dwojgiem dzieci, Helą Konner (z Parysowa), Marią Modzelewską, Urszulą Rubinowicz, jej rodziną - Rubinsteinami, Rybakami (z Warszawy), Szacami z synkiem, Tosią (nazwisko nieznane). Sam odebrał poród Reginy Kenigswajn.
Z innej pomocy korzystali: Barbara Berman, Helena Dorenbus, Dawid Guzik, Bronisława Sztulman, Magda Wolman, lekarz ginekolog z Łucka (nazwisko nieznane).
Brał udział w powstaniu warszawskim, był z-cą dowódcy Harcerskiego Batalionu "Wigry", ps. Ryś. Cywiński był jedną z pierwszych osób, które otrzymały tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

(2)

inżynier; pseudonim kapitan Ryś; zastępca dowódcy Batalionu „Wigry”; brał czynny udział w powstaniu warszawskim; obecnie mieszka w Brwinowie, ul. Kraszewskiego 13, tel. 583254.

(3)

an engineer; he lived in Sapiezynska Street; he took care of several dozen of Jews; military aviation colonel; a fugitive from one of Soviet camps for Polish officers

(4)

Inżynier, który niezwykle ofiarnie pomagał Żydom w czasie wojny.
Latem 1942 r. przewiózł dwie Żydówki z getta w Chyżynach do swojego pokoju na ul. Królewskiej, załatwił im fałszywe papiery. Musieli przeprowadzić się na Sapieżyńską.
Przygarniał do tego mieszkania coraz więcej osób, włączył też do pomocy rodziców i siostrę w Brwinowie.
Był akuszerem, gdy Regina Kenigswein zaczęła rodzic dziecko w ukryciu.
Sprzedał dom w Brwinowie (przy ul. Mickiewicza), żeby móc utrzymać przechowywanych przez siebie Żydów.
Jedzenie dla nich nosił w teczce, w małych paczuszkach, w kieszeniach, żeby nie wzbudzać podejrzeń.
W powstaniu jako kpt. "Ryś", walczył na Starówce w batalionie "Wigry", był kwatermistrzem.

(5)

Inżynier, kapitan lotnictwa, dowódca pułku lotniczego naczelnego dowództwa w czasie kampanii wrześniowej. Po kapitulacji zajął się pomaganiem Żydom. Ukrywał i pomagał w sumie 26 osobom. Odznaczony Medalem Sprawiedliwych.

(1)

Wiadomość o ucieczce z Katynia Feliks Cywiński przekazał ustnie Michałowi Grynbergowi w czasie rozmowy w 1982 r. Nie chciał rozmawiać o szczegółach.

(4)

W tekście opisany tylko jako "Inżynier z ul. Sapieżyńskiej", który pomagał Żydom w czasie wojny. W przypisie do tekstu znalazła się informacja, że ów "inżynier z Sapieżyńskiej" to Feliks Cywiński.

(4)

Relacja Feliksa Cywińskiego w książce "Ten jest z ojczyzny mojej”, s. 309-312

(2) 1-2