Relacja O3.3784 w Archiwum Yad Vashem

  • Halina
  • Borman
  • account/testimony
  • no
  • after the war
  • Polish
  • Autorka zaczęła studia na wydziale chemii UW. W 1937 r. wyszła za mąż za Henryka Bormana. Do getta poszła z mężem, zamieszkali, całą rodziną na Chłodnej. Aż do lipca 1942 r. pracowała w sierocińcu na Niskiej. Później na Nowolipiu, w szopie krawieckim. Oboje z mężem wyszli przez wachę od strony Żelaznej. Znaleźli miejsce u gospodarza w Czarnej Strudze, ale chłop nie miał miejsca w chałupie i umieścił ich w stodole, przetrwali tam dwa tygodnie. Wrócili do Warszawy. Znaleźli mieszkanie na Muranowskiej 14. Znajomy pomógł im załatwić dokumenty i meldunek. Wzięli ślub kościelny. Dzięki temu dostali oryginalne dokumenty. Mąż dostał pracę w Instytucie Fermentacji i często wyjeżdżał poza Warszawę, majątków ziemskich. Udawała osobę religijną. Nauczyła się na pamięć modlitw, kupiła broszurkę "Dwanaście potraw wigilijnych". Pomagała gospodyni przygotować potrawy wigilijne. Kiedy wybuchło powstanie w getcie, Halina była w 9-tym miesiącu ciąży. Przez okno mieszkania obserwowała co się dzieje w getcie. 19 kwietnia dostała bóli porodowych. Udało jej się dostać do szpitala na Karmelickiej. Lekarz przyjmujący poród wyciągnął dziecko kleszczami, uszkadzając przy tym główkę synka, który zmarł po 11 dniach. Końcówkę powstania obserwowała z okna mieszkania. Zimą 1943 r. widziała z okien pokoju greckich i włoskich Żydów przyprowadzanych z więzienia na Gęsiej do getta. W 1944 r. znów zaszła w ciążę. W maju 1944 r. dostała zaproszenie do majątku Bersonów w Boglewicach. Była wtedy w piątym miesiącu ciąży. Do Warszawy wróciła tydzień przed powstaniem warszawskim. Po jego wybuchu schroniła się z mężem w schronie na Mławskiej. Później byli na Franciszkańskiej. Po powstaniu zostali zawiezieni do obozu w Pruszkowie. Stamtąd trafili do Piotrkowa, a Halina do szpitala Szarytek. W listopadzie urodziła córkę. Dostali pokój w Piotrkowie. Musieli, jako aryjczycy, ochrzcić córkę, dostała na imię Maria Małgorzata (obecnie Margalit). Doczekali wyzwolenia. Po wojnie wyjechali do Izraela.

    Yad Vashem
    The Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority
    P.O.B. 3477
    Jerusalem 9103401 Israel https://www.yadvashem.org/