Relacja O3.3156 w Archiwum Yad Vashem

  • Zygmunt
  • Rytel
  • account/testimony
  • no
  • Polish
  • Zygmunt Rytel ur. 22 maja 1922 roku, dziennikarz. W czasie wojny działacz Socjalistycznej Organizacji Bojowej (S.O.B.). We wrześniu 1940 roku został aresztowany i trafił do Oświęcimia. Zwolniony w kwietniu 1941 roku. Po zrobieniu matury zaczął w ramach "Gwardii" i "Płomieni" pomagać wielu Żydom, uciekinierom z gett. Pomagał w wyrabianiu aryskich dokumentów, eskortował uciekinierów w drodze ze Lwowa do Warszawy i z Radomia do Warszawy. Pomagał też w znalezieniu kryjówek, m.in dwóm córkom Rotmanów. Mieszkanie Jana Strzeleckiego, jego przyjaciela stanowiło przejściowe schronisko dla uciekinierów. W mieszkaniu Zygmunta Rytla znajdowało się biuro "legalizacji" uciekinierów z gett. Nawiązywał kontakty z instytucjami i urzędnikami, którzy byli pomocni w uzyskiwaniu fałszywych dokumentów. Dostarczał potrzebującym Żydom zasiłki pienięzne z Jointu. Za sprawą rodziny Wiszniów został uhonorowany Medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Relację nagrała Maria Thau w lutym 1967 roku.