Given name: Jakub Family name: Ewinson

  • YES
  • Male
  • Jakub
  • Ewinson
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Nowy Dwór ul. nieznana
  • Warszawa
  • Jewish
  • Pierwszy okres okupacji in kilka miesięcy getta spędził w Warszawie, później wrócił do Nowego Dworu. W grudniu 1942 r., kiedy wysiedlano Żydów z getta w Nowym Dworze, uciekł i wrócił do getta w Warszawie. Zaczął pracować na Nalewkach 35 w "tajnym" młynie Eliasza. Mieliło się tam mąkę dla piekarzy Habermana i Symchy Holcmana z Nalewek 37. W styczniu 1943 r. zaczął urządzać schron w ścianie, razem z innymi pracownikami młyna. Były w nim łóżka, ubikacja, dużo żywności i wody. Jakub jednak marzył o działaniu, nie mógł usiedzieć na miejscu. Miał w Warszawie znajomego sprzed wojny, Mariusza Lewita, którego spotkał przypadkiem na podwórzu domu Nalewki 37, kiedy przywiózł wóz z mąką. Lewit kazał mu przyjść następnego dnia na Niską do jednego ze zrujnowanych domów. Tam czekająca na niego osoba dała mu hasło i adres Niska 14, do mieszkania nr 14. W mieszkaniu było kilka osób. Była to terenowa grupa bojowa, do której wstąpił Jakub. Tuż przed powstaniem złapał nogę, nie mógł już zostać ze swoją grupą. W nocy z 18 na 19 kwietnia zszedł na stałe do schronu. Po kilku dniach odkrył grupę powstańców na strychu domu i drugą w domu obok. Przystał do grupy powstańców stacjonujących na strychu domu Nalewki 37. Miał zadanie ostrzeliwania Niemców zajmujących pozycje przed domami na Gęsiej 12 i 14. Rozpoczęła się strzelanina. Płonęły okoliczne domy, z których ludność uciekała. Pewnego dnia, kiedy był w bunkrze, Niemcy podpalili dom, wrzucili granaty. Wszyscy wybiegli i usiłowali dostać się do domu na Nalewki 39, który był zrujnowany ale nie palił się. W tym domu też był bunkier, do którego udało się Jakubowi dostać. Ten bunkier był dobrze ukryty i dobrze zaopatrzony. Nocami kobiety piekły chleb. Zapach chleba zwabił Niemców, odnaleźli bunkier i wpuścili do niego gaz.
    Na tym relacja Jakuba Ewinsona się urywa.

  • Warsaw Ghetto Uprising, 1943, in the ghetto, deportation
  • underground movement, hideout, housing, armed resistance, bakers