Given name: Icchak Family name: Cukierman (12)

(1)

"Autor i redaktor pracy konspiracyjnej; organizator tajnego nauczania (ogólnokrajowe seminaria Droru); inspirator i współzałożyciel ŻOB. Brał udział w zamachu krakowskiej ŻOB na oficerów niemieckich w kawiarni "Cyganeria" 24.12.42.Po aresztowaniu łącznika �Jurka� Wilnera (marzec 1943) reprezentował ŻOB w kontaktach z AK i PPR. Za-ca komendanta ŻOB, po powstaniu w getcie - komendant ŻOB po stronie aryjskiej. Radagował raporty żydowskiego podziemia wysyłane za granicę. Walczył w powstaniu warszawskim w szeregach AL. Po wojnie wraz z Cywią Lubetkin założy. w Izraelu kibuc Beit Lohamei Hagettaot.

(2)

He was in the Warsaw ghetto

(3)

a member of Dror, one of the underground leaders in the Warsaw ghetto, editor of underground press and secret classes, co-founder of the Jewish Fighting Organisation (ZOB), Anielewicz's deputy. In Decemer 1942 he took part in an attempt on German officers' lives in the 'Cyganeria' cafe in Krakow. During the uprising in the ghetto he was active as messenger of ZOB on the 'Aryan side', he represented the organisation in contacts with Armia Krajowa (the Home Army) and The People's Army (Armia Ludowa). In the Warsaw uprising he fought in The People's Army (Armia Ludowa) ranks. In 1947 he left with his wife Cywia Lubetkin to Palestine. He died in Ghetto Fighters House/Beit Lohamey Hagetaot, which he had founded in 1981.

(4)

a fighter; in 1944 before the Warsaw Uprising he hid in M. Sawicka's flat in Leszno together with others; great love with Celina

(5)

przywódca Hechaluc-Dror, członek komendy i zastępca komendanta ŻOB. 13 kwietnia 43 został przedstawicielem ŻOB po stronie aryjskiej, zastępując aresztowanego Jurka Wilnera. Po powstaniu w getcie był członkiem delegatury ŻKN po aryjskiej stronie. W pierwszych dniach sierpnia 44 zwrócił się z apelem do ukrywających się żydów o udział w powstaniu warszawskim. Sam stanął na czele oddziału ŻOB, który walczył w szeregach AL na Starym Mieście. W 1947 Icchak i Cywia wyemigrowali do Palestyny, gdzie założyli kibuc Bojowników Getta

(6)

Together with I. Giterman and C. Lubetkin he talked to J. Barski (the end of October 1942) and on behalf of the youth he asked for permission to occupy spare rooms in the building at Zamenhofa Street No. 56. They created secret barracks there for the youth, who were preparing armed resistance - October 1942 - January 1943

(7)

in a bunker in Promyka Street

(8)

a Dror activist; one of the leaders of the Warsaw ghetto underground; editor of the underground press; co-founder of the Jewish Fightinig Organisation (ZOB); in December 1942 he took part in assassination in the 'Cyganeria' cafe in Cracow; during the uprising in the ghetto he was active as a ZOB messanger on the 'Aryan side'; in the Warsaw Uprising he fought in the ZOB ranks; in 1947 he emigrated to Palestine

(9)

A member of Jewish Fighting Organization (ZOB). He was friends with Aleksander Kaminski (Hubert), one of the chiefs of a Polish scouting organisations (?). On the 'Aryan side' he was a member of a limited presidium of the underground Jewish Fighting Organization (ZOB). The creator of the youth organization DROR and its leader.

(10)

On 28 July 1942 he was chosen to the command of the resistance movement, in October 1942 he became Anielewicz's deputy in the Jewish Fighting Organization (ZOB)

(11)

Mieszkał przez pewien czas w mieszkaniu/schronie przy ulicy Leszno 18.

(12)

Urodzony w Wilnie. Po upadku Polski współorganizator podziemnego Hechalucu i Droru w sowieckiej strefie okupacyjnej. Redaktor konspiracyjnego wydawnictwa Droru. Wiosną 1940 r. przeszedł na teren okupacji niemieckiej. Współzałożyciel ŻOB, członek jej Komendy Głównej. Członek prezydium Żydowskiego Komitetu Koordynacyjnego. Po rozszerzeniu ram ŻOB - zastępca komendanta. Po śmierci Mordechaja Anielewicza - komendant. W styczniowym powstaniu dowódca grupy bojowej walczącej przy ulicach Zamenhofa, Młej i Stawki. Przed powstaniem kwietniowym delegowany na stronę aryjską z zadaniem wznowienia kontaktów z podziemnymi polskimi organizacjami wojskowymi. Używał pseudonimu "Antek". W powstaniu warszawskim dowodził oddziałem ŻOB w szeregach AL. Wyemigrował w 1947 r. Współzałożyciel kibucu im. Bojowników Getta.

(5)

na podstawie przypisu w Listach

(9)

In December 1942 she came back from Cracow to the Warsaw ghetto, after the first action of the Jewish Fighting Organization, Dr Szmuel Berman took care of him.

(5)

Archiwum Ringelbluma. Listy o Zagładzie

(6)

Barski, Jozef; Przezycia i wspomnienia z lat okupacji (Experiences and Memoirs of the Occupation)

(7)

Sylkiewicz, Kazimierz Jozef; Testimony, Yad Vashem Archives

(11)

Źródło pisane po polsku, przełożone na jidysz. Rękopis i maszynopis polski, maszynopis tłumaczenia w jidysz (dotyczy tylko powstania w getcie, a nie dalszej działalności). Do tłumaczenia w jidysz dołączona krótka notka o Świętochowskim, opisująca jego działalność w czasie i po powstaniu w getcie. Zeznanie złożone przed pracownikami ŻIH, w dniach 10-14 stycznia 1950 roku. Do relacji dołączono odpis oświadczenia podpisanego przez Halinę Bełchatowską i Renatę Tylbor, stwierdzającego, że Władysław Świętochowski ma wiele zasług w pomaganiu Żydom, był łącznikiem ŻOB oraz przechowywał w swoim mieszkaniu w sumie pięcioro Żydów.

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
ul. Tłomackie 3/5
00-090 Warszawa
tel. (48) (22) 827 92 21, fax: (48)(22) 827 83 72
secretary@jewishinstitute.org.pl
www.jewishinstitute.org.pl

(1) 213-214; 240, (2) s.,208., (3) 70,75, 156,157,220,229, (4) s. 110-112, (5) [169], (6) [s., 13], (7) 212, (8) 44, 59, 278, (9) 142-143, (10) 80,81, (11) 11-12 strona odpisu