Given name: Sara Family name: Bergazyn

  • NO
  • Female
  • Sara
  • Bergazyn
  • Maria Lewandowska
  • 1919-11-12
  • Sochaczew
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Sochaczew ul. nieznana
  • getto sochaczewskie; getto warszawskie; ul. nieznane; Nowogrodzka 2A; wieś w pow. mińskim
  • Jewish
  • good
  • in an apartment
  • Pochodziła z zamożnego domu, była najmłodsza z rodzeństwa, rozpieszczana. Miała kształcić się w kierunku śpiewu. Wybuchła wojna. W styczniu 1941 r. trafiła z rodzicami do getta w Sochaczewie, w lutym zostali przeniesieni do getta w Warszawie. Rodzice postanowili ją uratować. Dzięki pomocy Stanisława Trzcińskiego (znajomy sprzed wojny) i Antoniego Hohtaubela wyszła z getta w maju 1941 r. Hohtauber, pracownik Wydziału Ewidencji, na prośbę Trzcińskiego przyniósł jej do getta aryjskie dokumenty. Wyszła z getta z 14 zł w torebce. Przez 10 miesięcy ukrywała się w różnych miejscach, ciężko pracując jako służąca. W marcu 1942 r. zainteresował się jej losem Alfred Musikowski, adwokat z Sochaczewa, ojciec koleżanki z gimnazjum. Przy pomocy swojego przyjaciela, dr Szypułkowskiego, załatwił jej pracę na półkoloniach RGO na Mokotowie. Później dostała pracę w RGO. Mieszkała u Musikowskiego, który pomagał też innym Żydom. Ratował ją z różnych opresji np. kiedy granatowa policja zatrzymywała ja na ulicy jako Żydówkę (w sierpniu 1942 r. i w październiku 1943 r.). 9 grudnia 1943 r. została aresztowana razem z Musikowskim, i razem z nim znalazła się na Pawiaku. Musikowski powiedział, że jest jego siostrzenicą i, kiedy wyszedł wcześniej, wysyłał jej paczki i starał się o jej uwolnienie, zaręczając, że jest aryjką. Wyszła z więzienia 1 lutego 1944 r. W maju 1944 r. wywiózł ją z Warszawy i umieścił na wsi w pow. Mińska Mazowiecki. W lipcu przyjechał tam ze swoją córką i jej mężem. Tam doczekali wyzwolenia. Po wojnie skontaktował Sarę z jej siostrą w Urugwaju i pomógł jej tam wyjechać.
    W getcie, w styczniu 1942 r., zmarł z głodu jej ojciec, zmarła też matka, trzech braci i siostry.

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto, deportation
  • Poles operations, help
  • other help, long-lasting help, housing assistence , RGO ("Rada Główna Opiekuńcza"- Central Welfare Council), with Aryan documents , acquaintances