Given name: Zofia Lucyna Family name: Szyszko-Bardach

  • NO
  • Female
  • Zofia Lucyna
  • Szyszko-Bardach
  • Kestelman
  • Lucyna Skowron; Adelajda Figiel
  • 1918-07-08
  • Piaski Luterskie
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Lublin ul. Chopina 20
  • Lwów; Warszawa ul. Strzelecka 42;
  • Jewish
  • good
  • higher
  • on surface , in an apartment
  • money
  • Urodziła się w rodzinie ateistów, Michała Leona i Loli z domu Dreszer. Ojciec był legionistą, przed wojną pracował w intendenturze wojskowej. Matka pochodziła z wielodzietnej rodziny, miała 17-cioro rodzeństwa, sama miała dwie córki: Zofię i Czesię. Rodzice wyprowadzili się do Lublina. Zofia chodziła do prywatnej szkoły Wacławy Arciszowej. W wieku 15 poznała Michała Szyszko, lewicującego Polaka, studenta KUL-u. Szyszko miał kontakty z Bundem i wtedy poznała szerzej lubelskie środowisko żydowskie. Po maturze wyjechała do Warszawy na studia, psychologię. Studiowała dwa lata, zaczęły się incydenty antyżydowskie na uczelni. Wróciła do Lublina i w 1936 r. wyjechała do Wiednia do szkoły asystentów socjalnych. Tam poznała Mojżesza Ulrycha i wyszła za niego za mąż, ślub był tradycyjny żydowski ponieważ była jeszcze nieletnia. Należała do Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucji. W ich mieszkaniu był przystanek dla osób jadących do Hiszpanii, na wojnę. Została aresztowana i wydalona do Polski. Wróciła na studia w Warszawie w 1938 r., zaczęła społecznie pracować w RGO, wyjeżdżała jako wychowawczyni z dziećmi na kolonie. Rozchodzi się z mężem i wraca do Lublina późna wiosną 1939 r. Pracuje w szpitalu. Po wybuchu wojny wychodzi z więzienia Michał Szyszko, przyjeżdża do Lublina i namawia Zofię do wyjazdu na wchód. Docierają do Lwowa. Pracuje jako wychowawczyni w domu dziecka. Wychodzi za mąż za Michała, rodzi córeczkę Anię. Po wejściu do Lwowa Niemców latem 1940 r., postanawiają wyjechać. Michał jest poszukiwany, ukrywa się pewien czas na wsi. Zofia mieszka w opuszczonym domu pod opieką zakonnic. Do Warszawy wyjeżdżają pod koniec grudnia 1940 r. Zamieszkują u zamężnej siostry Michała, Józefy Skowron, na Pradze. Zmieniają nazwiska na Lucyna i Polikarp Skowronowie. Zofia zaczyna pracować w spółdzielni *Wyzwolenie*. Nawiązuje kontakt z RGO na Woli. Przewozi dzieci i dorosłych Żydów, którzy uciekli z getta, do miejsc ukrycia. W mieszkaniu jej szwagierki, w którym początkowo mieszkają z mężem, ukrywa się kilkunastu Żydów. Odnajduje też swoją siostrę Czesię, która skończyła szkołę pielęgniarską w szpitalu na Czystem i teraz jest w getcie ze swoim mężem, kontaktuje się z nią telefonicznie, nie wchodzi do getta. Do getta czasami wchodzi jej mąż, wyprowadza lub wynosi dzieci. Uratowali w ten sposób około trzydzieściorga dzieci i wielu dorosłych. Należała do militarnej PS, potem była łączniczką RPPs-u na terenie woj. warszawskiego, które połączyło się później z Armią Ludową. Przenosiła też broń do punktów przerzutowych do getta. W czasie wędrówek z ramienia organizacji, z dzieckiem w wózku, Ania zaraziła się gruźlicą i zmarła w 1942 r. Mieli z mężem równolegle kilka różnych mieszkań i kilka kompletów dokumentów. Przed powstaniem warszawskim mieszkali na Pięknej u Kazimierza Pasynkiewicza. W powstaniu warszawskim była na ul. Szarej, szkoliła kobiety. Potem przedostała się na Piękną. Nosiła pseudonimy: Czarna Zofia, Adelajda, Zofia. Z powstania wyszła z mężem z cywilami do Pruszkowa. Poprzez szpital pomogła im uciec dr Balicka. Miała rozkaz przeprowadzenia grupy osób poprzez Turbacz do Lublina. Została na Turbaczu w grupie partyzanckiej. Przenosząc wiadomości, natknęła się na front radziecki, została zatrzymana. Dzięki znajomym spotkanym w armii radzieckiej, przedostała się do Lublina, a potem do Łodzi. Potem z wojskiem do Bydgoszczy. Tam zastał ją koniec wojny. Dostaje mieszkanie w Łodzi, przewozi tam Irenkę i Gizę. W maju 1945 r. zajmuje się organizowaniem ośrodków Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Mąż zostaje ministrem rolnictwa. Owdowiała w styczniu 1946 r., a miesiąc później urodziła córkę. W 1948 r. wyszła za mąż za Juliana Bardacha, urodziła syna Marka.

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto, deportation
  • Poles operations, housing, help
  • children, other help, Polish underground movement , contacts with other Jews , long-lasting help, housing assistence , RGO ("Rada Główna Opiekuńcza"- Central Welfare Council), acquaintances