Given name: Erna Family name: Szuldiner

  • NO
  • Female
  • Erna
  • Szuldiner
  • 1931-00-00
  • Yes
  • From Warsaw
  • ul. Nowe Miasto 5
  • ul. Bonifraterska 10, ul. Gęsia 25, ul. Nalewki 47, ul. Świętojerska 34, Rembertów, Wołomin, Warszawa - Praga, ul. Piotrkowska 88 - Łódź, ul. Narutowicza 18/2 - Łódź (internat dziecięcy)
  • Jewish
  • good
  • other
  • hiding place in an apartment , attic, in an apartment
  • money
  • blackmail/"szmalcowanie" resulting in escape
  • Opis z internatu: „Wysoka, smukła dziewczynka, jasne włosy, szare oczy. Spokojna, opanowana, b. koleżeńska, pracowita, inteligentna i mądra. Z usposobienia melancholijna.”

    Córka Wolfa i Róży z Poznerów. Ojciec Erny był kupcem, miał hurtownię kolonialną. Po wybuchu wojny i po utworzeniu getta rodzina przenosi się na Bonifraterską. Rodzice Erny wyprzedają majątek. Cała rodzina jest fikcyjnie zatrudniona, ukrywają się w schowkach. Erna przeżywa liczne dramatyczne chwile. W trakcie jednej z akcji ginie jej ojciec. Zimą 1943 roku rodzina postanawia przerzucić dzieci na aryjską stronę.

    Erna (z aryjskimi papierami na nazwisko Zofii Kwiatkowskiej) przechodzi w nocy przez mur po drabinie, ktoś ją odbiera po drugiej stronie. Rano zabiera ją dawna służąca Szuldinerów i zawozi Ernę do Rembertowa. Tam dziewczynka mieszka 2 miesiące z kuzynką, Adeczką Lubelczyk, u Polaka; rodzina płaci za ich utrzymanie. Gospodarz zaczyna je szantażować, w porozumieniu z sąsiadem Volksdeutschem. Uciekają do kuzynki Erny Posner, mieszkają u ludzi, którzy zmuszają je do picia bimbru, grożąc, że zawiadomią Niemców.

    Trzy Polki zabierają dziewczynki na Koło. Każda wzięła do siebie jedną dziewczynkę, Erna znajduje schronienie u krawcowej, Szcześniakowej. Ma kolejne aryjskie papiery, tym razem na nazwisko Zofii Kowalczyk. Ostatni list od matki przychodzi z Majdanka. Erna musi wynieść się z mieszkania, jej opiekunkę nachodzą Niemcy, szukając jej męża. Erna ma dobry wygląd i aryjskie papiery, ale nie może ryzykować.

    Szcześniakowa znajduje Ernie nowe mieszkanie, u ludzi bezdzietnych, państwa Skrzypków, którzy chcieli wziąć dziecko na wychowanie. Według aryjskich papierów Erna jest młodsza o 4 lata i rzekomo ma 8 lat. Rzekomo ma być Polką, córką partyzanta. Skrzypkowa zachowuje się antypatycznie. Zmusza Ernę do chodzenia do kościoła. Erna przystępuje do komunii. W przeciwieństwie do swojej żony pan Skrzypek bardzo życzliwym człowiekiem. Dawny działacz socjalistyczny, nie przywiązuje wagi do religii, czyta tajne biuletyny. Erna z własnej woli pomaga mu roznosić tajne gazetki.

    Wybuch Powstania zastaje Ernę na letnisku w Wołominie. Niemcy ewakuują ludność cywilną. Po tułaczce, bombardowaniu i dramatycznych przeżyciach, Erna razem z grupą ludzi trafia pod eskortą Niemców do pustej fabryki w Łomiankach, potem do obozu w hucie szklanej, w Ożarowie. Po wyzwoleniu Warszawy Erna dociera na Pragę, do siostry pani Skrzypek. Tam spotyka się ze Skrzypkami, którzy stracili mieszkanie w czasie Powstania.

    Erna chodzi do szkoły, nawiązuje kontakt z kuzynką, mieszkającą w Łodzi u krewnych. Jej ciotka po wyjeździe do Palestyny nawiązuje kontakt z rodziną Erny, która ją do siebie zaprasza. 20.12.1946 Erna wyjeżdża do kuzynki na święta, z Łodzi pisze list do Skrzypków, wyjaśniając, kim jest i żegnając się z nimi. Trafia do Domu Dziecka, czuje się szczęśliwa, że po tylu latach jest znowu ze swoimi rodakami. Wszyscy odnoszą się do niej z troską i życzliwością. Uczy się angielskiego i hebrajskiego.

  • Poles operations, housing, help, blackmail, private/everyday life
  • antisemitism, atmosphere , children, Gestapo/gendarmerie, hosts, costs, long-lasting help, individual help , housing assistence , with Aryan documents
  • Adres przedwojenny: prawdopodobnie chodzi o Rynek Nowego Miasta.

  • Str. 5