Given name: Genowefa Family name: Olczak

  • NO
  • Genowefa
  • Olczak
  • Olczak
  • 1913-02-11
  • Stróże
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Łódź
  • Polish
  • primary
  • in an apartment
  • Jako dziecko mieszkała w Kobylej Łące. Ojciec pracował w pobliskim majątku Żyda Zakrzewskiego, ona zaczęła tam pracę jako młoda dziewczyna. We wrześniu 1939 r. zaczęła pracę u córki właściciela majątku, Romy Rozencwajg, żony Aleksandra. Opiekowała się ich dwuletnim synkiem Gabrielem. Mieszkali w Łodzi. Aleksander Zakrzewski został zmobilizowany. W grudniu 1939 r. obie panie z Gabrysiem przeniosły się do Warszawy. Zamieszkały na Wspólnej 57 w mieszkaniu drugiej żony ojca Romy. Mieszkały tam parę miesięcy, a później przeprowadziły się na pl. Żelaznej Bramy do pani Romy Zamenhof. Kiedy powstało getto, przeniosła się tam z Romą i Gabrysiem Rozencwajgami. Miała przepustkę, handlowała rzeczami Romy i innych osób, na Kiercelaku i w ten sposób pomagała rodzinie. Musiała się wyprowadzić z getta, po likwidacji małego getta. Zamieszkała u swojej koleżanki na Grochowie. Zaopiekowała się, wyprowadzonym z getta przez matkę, Gabrysiem Rozencwajg. Dzięki adwokatowi Pędowskiemu, wyrobiła dla Gabrysia metrykę na nazwisko Olczak. Twierdziła, że jest je synem. Zmieniła adres zamieszkania. Zamieszkała na Żurawiej 21, u pani Sobolewskiej. Nauczyła Gabrysia pacierza. Wyprowadziła też inne osoby z getta i prowadziła je na Żurawią. Pani Sobolewska miała znajomego policjanta, Józefa, który towarzyszył Genowefie w przejściu przez Warszawę, co oznaczało powodzenie akcji. Wreszcie Genowefa dostała małe mieszkanie na ul. Ciepłej 3. W mieszkaniu była wnęka, którą zastawiła wielką szafą i w tej skrytce chowały się, w razie niebezpieczeństwa, jej lokatorki: Roma Rozencwajg i Estera Zakrzewka. Karol Zakrzewski chował się w skrytce zrobionej w ubikacji. Genowefa pracowała wtedy w fabryce wiecznych piór Kawuski. Pewnego dnia, kiedy była w pracy, przyszli policjanci i Niemcy, Gabryś ich wpuścił, lokatorzy się ukryli. Później przyszli szmalcownicy, którym nie uległa Genowefa. Wtedy Zakrzewscy i Roma zmienili mieszkanie. Wszyscy troje zginęli w czasie powstania warszawskiego. Olczakowa z Gabrysiem mieszkali na Ciepłej aż do wysiedlenia, wyszli z Warszawy 7.10.1944 r. W czasie powstania dołączyła do nich osierocona Bianka Rozenman, córka Reginy, siostry Romy Rozencwajg. Genowefa Olczak opiekowała się Bianką i Gabrysiem jeszcze przez dwa lata, do ich wyjazdu z Polski, do wujka w Szkocji.

  • after the war, Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto, deportation