Given name: Stanisława Family name: Karsov-Szymaniewska

  • NO
  • Female
  • Stanisława
  • Karsov-Szymaniewska
  • Przedpełska
  • 1908-06-23
  • Kijów
  • Yes
  • From Warsaw
  • Mokotów
  • Kazimierzowska 47
  • Polish
  • in an apartment
  • Córka Janiny i Stefana Przedpełskich. Od pierwszej chwili utworzenia getta zaczęła pomagać mieszkającym w nim ludziom. Najpierw przyjacielowi z lat dziecinnych Józefowi Neudingowi, jego żonie i jego starym rodzicom, którym zanosiła do getta żywność. Czasami wyręczała ją czternastoletnia córka Liliana. Dostarczała do getta dokumenty dla Eugenii Tłusty i jej rodziny, Henryka Markiewicza, Henryka Cederbauma i jego żony, Janiny i Juliana Welmanów, Tadeusza Wołowskiego i jego żony. W jej mieszkaniu ukrywała się przez kilka tygodni Janina Welman, a jej córka Alina była zameldowana u Szymaniewskiej. Mieszkała u niej również Judyta Deutch, czteroletnia córka Henryka i Łucji, pod okupacyjnym nazwiskiem Joanna Przedpełska. W 1943 r., na skutek aresztowań w grupie konspiracyjnej, Szymaniewska przewiozła dziewczynkę do Anina, do państwa Mergenthalerów. Opłacała jej utrzymanie (1200 zł miesięcznie). Również w 1943 r. zamieszkała u niej Jadwiga Sawicka, jako gosposia, zameldowana i ubezpieczona. Ukrywała też jeszcze dwie dziewczynki żydowskie, Ninę (nazw. okup. Nina Karsov) i Iwonę, uciekiniera z obozu niemieckiego - żołnierza angielskiego. Często nocował u niej kolega z organizacji.
    Od 1941 r. prowadziła samodzielną grupę konspiracyjną kontrwywiadowczą przy KW Okręgu Warszawskiego, pod ps. "Grupa nr 6". W pracę konspiracyjną była zaangażowana cała jej rodzina: matka Janina Radwan-Przedpełska, córka Liliana Szymaniewska (obecnie Buczwińska), brat matki Leszek Przedpełski (zmarł tragicznie w czasie okupacji), jego syn Jerzy Przedpełski (zginął w powstaniu warszawskim). Otrzymywała do rozpracowania przechwycone na poczcie donosy do gestapo, żandarmerii i policji granatowej. Były w tym również donosy, i to sporo, na ukrywających się Żydów. Postanowiła nawiązać kontakty z ludźmi, którzy mieli dostęp do blankietów metryk, dowodów pracy, kenkart. Meldunki umiała załatwić, ponieważ od lat zajmowała się prowadzeniem administracji w różnych domach. Dozorcy tych domów byli jej oddani i mogła na nich liczyć. Również wielu lokatorów jej pomagało. Najbardziej ofiarnymi dozorcami byli: Paweł Śmietana, dozorca domu na Chmielnej 64 (aresztowany przez Niemców zmarł w więzieniu); Marianna Chmielewska, dozorczyni na Miedzianej 4a (przechowywała Żydówkę w pralni); Jan Sobotnik, dozorca na Nowym Świecie 49 (zginął na skutek donosu lokatorki); Paweł Kurodym dozorca na Wilczej 62 (nigdy nie zawiódł).
    W jej grupie pracowali: Zygmunt Okuń; Wacław Mila; Zofia Grucman; Ewa Szumańska; Barbara Zemanek; Liliana Szymaniewska; Janina Radwan-Przedpełska; Stefania Kłosińska; Jerzy Michalewicz; Marek Szacki; Tadeusz Wołowski; Leszek Przedpełski; Maria Szymańska; Antoni Niedzielski, elektromonter z ul. Złotej; Konrad Trapsze; Zofia Wyrozębska; Marceli Krawczyk; Janina Garskówna; Irena Kiełczewska; Stanisława Dubois; Zofia Dębicka; Aniela Tomaszewska; pani Żurawska; pan Bursztyński; Juliana i Stanisława Kozerskie; Halina K.
    Po wojnie oskarżona o to, że od 1941 r. do 1944 r. działała na szkodę osób prześladowanych przez władzę niemiecką ze względów politycznych, wskazania władzom AK tych osób, a następnie ich mordowania. Została aresztowana i więziona w latach 1949-1954. 15 stycznia 1957 r. została uniewinniona przez Sąd.

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto, deportation
  • Poles operations, housing, help
  • children, other help, Polish underground movement , The Righteous Medal , stranger, long-lasting help, housing assistence , acquaintances
  • Relacja Stanisławy Karsov-Szymaniewskiej „Hanny” 1) W swojej relacji w książce "Ten jest z ojczyzny mojej") nie podaje ona dokładnego adresu (adres znaleziony w książce telefonicznej z 1942 r.) 2) Adres podaje w Relacji 301-6365 w AŻIH.

  • 331- 338