Given name: Janina Family name: Jasińska-Luterek

  • NO
  • Female
  • Janina
  • Jasińska-Luterek
  • Jakubowicz
  • Jasińska
  • 1925-07-21
  • Tomaszów Mazowiecki
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Sosnowiec
  • Tomaszów Maz.; Legionowo; Komorów; Tymbark
  • Jewish
  • good
  • primary
  • other, in an apartment
  • delation/denunciation

  • Urodziła się w rodzinie przemysłowca Mieczysława Jakubowicza, który zbankrutował w latach kryzysu w latach 30-tych i wyjechał do Sosnowca. Matka, Florentyna z domu Majeran skończyła Szkołę Sztuk Pięknych, ale nie pracowała. Janina miała młodszego o 5 lat brata Tadeusza Witolda. W lipcu 1935 r. cała rodzina przeniosła się do Sosnowca. Tam chodziła do szkoły, dużo czytała i rysowała. Przed wybuchem wojny matka wywiozła dzieci do Tomaszowa Maz. do swojej matki. Kiedy utworzono getto w Tomaszowie, wyjechali do Warszawy, gdzie już mieszkała rodzina ojca. Poszli razem do getta. W getcie chodziła przez rok do szkoły grafiki. Potem pracowała malując drewniane tace dla małej niemieckiej fabryczki. W jednej z pierwszych akcji zostały zabrane dwie siostry ojca. Janina postanowiła wyjść i ratować rodzinę z aryjskiej strony. We wrześniu 1942 r. wyszła z placówką na cmentarz powązkowski. Tam spędziła noc w jakiejś szopie z inną Żydówką. Znalazł je rano policjant polski, któremu ta obca dziewczyna przyznała się, że chcą uciec. Janina została rano przerzucona przez mur. Po stronie aryjskiej zatrzymali ją szmalcownicy i zabrali jej pieniądze, zegarek, część ubrań. Wiedzieli o niej od policjanta. Dotarła do znajomych swoich ciotek, Niemców Wahl. Pozwolili jej zostać u siebie. Była tam przez parę dni do czasu telefonu z getta od kuzyna, wtedy Wahlowie się przestraszyli. Potem trafiła na kilka dni do hoteliku na godziny, który mieścił się róg Pięknej i Mokotowskiej. Po kilku dniach zamieszkała w Legionowie u Heleny Góreckiej., żony płk Henryka Góreckiego. W Legionowie mieszkała do końca wojny. Matka i brat zostali zabrani do Treblinki, ojcu też udało się wyjść z getta i tez zamieszkał u Góreckiej. Ojciec został aresztowany w kolejnym mieszkaniu i prawdopodobnie zginął na Pawiaku. Chciała się usamodzielnić i wynajęła, razem z Krystyną Tęczanką, siostrzenicą Góreckiej, pokój w Komorowie. Ale mieszkały tam krótko, wróciła do Legionowa. Janina kupiła warsztat tkacki i tkała materiały ubraniowe tzw. samodziały. W Legionowie dostała propozycję wstąpienia do konspiracji. Została żołnierzem kobiecego oddziału Polskiego Związku Podziemnego, który później połączył się z Armią Krajową. Miała pseudonim Nike. W lipcu 1944 r. wyjechała z rodziną Góreckich do Tymbarku. Mieli tam przezimować, a zostali dłużej. W lutym 1945 r. zostali wyzwoleni.

  • Ghetto Uprising, in the Ghetto
  • Germans operations, Poles operations, help
  • Polish underground movement , contacts with other Jews , stranger, housing assistence , outside of Warsaw, with Aryan documents , acquaintances