Given name: Sara Family name: Gross

  • NO
  • Female
  • Sara
  • Gross
  • Szarf
  • Yes
  • Not in Warsaw
  • Kraków, ul. Zielona 12
  • Wieczysta, Grębałów, Warszawa
  • Jewish
  • good
  • other, on surface , basement, in an apartment
  • valuables, money, goods
  • delation/denunciation, recognition, blackmail/"szmalcowanie" resulting in escape
  • Urodzona w Krakowie, żona Jakuba Grossa. Matka Josefa, Natana, Klary i Jerzego (Yorama). Wraz z mężem posiadali dwa sklepy ze składem porcelany, kryształów, szkła i lamp, ulokowane na Rynku Głównym w Krakowie. Przed wojną była ważną postacią krakowskiej przedwojennej społeczności żydowskiej, posiadała duży majątek. Zaraz po wybuchu Jakub Gross z synem Józefem uciekli na wschód; Jakub zginął ok. 1942 r., Józef trafił na Syberię. Część krakowskiego domu Grossów została zajęta przez Niemców i wprowadzili się tam niemieccy robotnicy. Majątek był stopniowo rozkradany, jednak Sarze udało się z pomocą Polaków ukryć część kosztowności i zebranych obrazów, co zapewniło rodzinie pieniądze potrzebne do przetrwania wojny. W grudniu 1940 r. Sara z dziećmi opuściła Kraków na mocy decyzji o wysiedleniach Żydów. Przenieśli się do Wieczystej, następnie do Grębałowa. W sierpniu 1942 r. pojechali do Wieliczki, skąd po kilku dniach uciekli do krakowskiego getta. Mieszkali tam kilka miesięcy. W 1943 r. rodzina Grossów wydostała się z terenu getta, ukrywali się u znajomych po aryjskiej stronie. W kwietniu 1943 r. Sara uciekła do Warszawy, gdyż w Krakowie rodzina Grossów była zbyt rozpoznawalna. Kupiła sobie i rodzinie aryjskie papiery. Ukrywała się w różnych mieszkaniach w Warszawie po aryjskiej stronie, pracując dla Polaków. Pod koniec wojny trafiła do KL Auschwitz, następnie do KL Ravensbrück. Po wojnie wróciła do Krakowa. Po 1968 r. wyjechała do Bat Yam w Izraelu.

  • Hotel Polski, Ghetto Uprising, deportation
  • housing, help, work
  • children, contacts with other Jews , help from Jews, work, with Aryan documents
  • s.314, 320