Given name: Zofia Family name: Chomska

  • YES
  • Female
  • Zofia
  • Chomska
  • Tauber
  • 1921
  • Nieznane, prawdopodobnie Warszawa
  • Yes
  • From Warsaw
  • Midtown, Wola
  • Karmelicka 4
  • getto, ul. Towarowa 36, ul. Elektoralna, Brwinów, Radom, Garbatka
  • Jewish
  • good
  • secondary
  • on surface
  • delation/denunciation, other danger, recognition, blackmail/"szmalcowanie" resulting in escape

  • Przed wojną Zofia kończy gimnazjum; jej ojciec jest kapelusznikiem. W getcie ojciec Zofii załatwia rodzinie pracę w szopie Schultza, dzięki pomocy syna dawnego klienta. Dostają dzięki temu Ausweisy, zaświadczenia o pracy. Zabierają ze sobą do szopu 10-letniego Julka, młodszego brata Zofii. W getcie Zofii wiele razy udaje się uniknąć aresztowania lub wyjść z kotła, m.in. dzięki zielonemu numerkowi życia. W marcu 1942 Zofia wychodzi za mąż, we wrześniu ’42 jej mąż zostaje wywieziony, prawdopodobnie do Treblinki, gdzie ginie. W styczniu 1943 rodzina Chomskich zaczyna planować ucieczkę z getta. W tym celu chcą nawiązać kontakt z dawnymi sąsiadami z Karmelickiej, mieszkającymi na Towarowej 36. Zofii udaje się wyjść z getta dzięki pomocy Polki, pracującej w szopie Toebbensa. 13.04.1943 dociera do Popielańskich na Towarową, przyjmują ją życzliwie. Gospodyni zatrzymuje Zofię na kilka dni. W międzyczasie wybuch powstania w getcie uniemożliwia Zofii powrót do rodziny. Zostaje u Popielańskich, są dla niej „ciocią” i „wujkiem”, pomagają jej zdobyć pracę w fabryce gilz do papierosów na Elektoralnej. Zofia pracuje i dokłada się do utrzymania domu. W czasie Powstania Zofia i Popielańscy kryją się na Elektoralnej, po zdobyciu terenu przez Niemców czekają na pociąg, mający ich zawieźć do Pruszkowa. Zofia z koleżanką idzie tam pieszo. Uciekają w Kopytkach, kierują się w stronę domu znajomej. Zofia przebywa krótko w rozmaitych okolicach: w Brwinowie, Radomiu, Garbatce, pracuje jako służąca; wszędzie jednak szybko zaczynają ją podejrzewać o żydowskie pochodzenie i wypraszają w mniej lub bardziej życzliwy sposób.

    Z rodziny przy życiu pozostaje tylko jej brat, który przeżył na zesłaniu w Rosji. Rodzice i młodszy brat zginęli. W 1946 Zofia wyjeżdża do Izraela.

  • Warsaw uprising, 1944, outside of the ghetto, in the ghetto
  • German operations, social/communal, private life / daily life
  • antisemitism, atmosphere, author, janitors, children, Judenrat, collaboration, housing, teachers, Germans, camps, survivors, Poles, Jewish police, aid, craftsmen, selection, the 'Aryan' side, blackmail, szmalcowniks / blackmailers, Shops, awareness of Holocaust, terror, civil servants, around the author, escaping the ghetto, everyday life, private life, Jews
  • str. 8