Given name: Abraham (Abram) Family name: Blondowski (Błędowski)

  • NO
  • Male
  • Abraham (Abram)
  • Blondowski (Błędowski)
  • Yes
  • From Warsaw
  • Wola
  • Dzielna 3
  • Zamenhofa 3; Muranowska 13; Świętojerska 22; Świder ul. Górna 2; Falenica ul. Majowa 3; Michalin ul. nieznana
  • Jewish
  • bad
  • on surface , basement, in an apartment
  • Miał wytwórnię ubiorów męskich. Ożenił się z Reginą, która zmarła wcześnie, osierociła dwie córki, Sabinę i Edwardę. Ożenił się powtórnie z Cesią i miał z nią trzecią córkę, Itę. Po wybuchu wojny zrobił zapas węgla i drewna. Zdun wybudował w ich mieszkaniu piec i w zimę 39 r. przychodzili do nich sąsiedzi, żeby się ogrzać. Mieszkanie znalazło się w getcie. Pod koniec 1942 r. mieszkali na Muranowskiej 13. 18 stycznia 43 r. zostali wysiedleni, zabrani na Umschlagplatz i umieszczeni w budynku na Stawki. Ukryli się w piwnicy, w rurze kanalizacyjnej. Był z nimi jego brat, Mendel z córką. Siedzieli tam, mieli tylko zwisające sople go lizania. Po pięciu dniach znalazł ich policjant żydowski. Uciekli schodami na górę, wybili okienko do ubikacji, weszli do środka. Położyli się na podłodze. Po jakimś czasie przybiegli inni Żydzi, kobieta z dwójką dzieci, kilku mężczyzn, wszyscy schowali się w ubikacji. Przyszedł Niemiec, obliczył przez okienko, że jest tam 11 osób. Rodzina Błędowskich leżała na samym dole. Ostatnim z jedenastki był brat Mendel z córką. Pytany przez Niemca, czy to już wszyscy - potwierdził. W ten sposób Błędowscy ocaleli. Weszli znów do getta, poszli na Muranowską, do swojego mieszkania. Po jakimś czasie wyszła z getta jego córka Sabina, a później on z żoną i pozostałymi córkami. Sabina, która miała już dokumenty aryjskie, wynajęła jednopokojowe mieszkanie na Świętojerskiej, na ostatnim piętrze. Abram kazał jej kupić deski i zrobił kryjówkę na strychu nad kuchnią. Siedzieli w niej prawie cały czas. Pewnego dnia przyszedł szmalcownik. Przestraszona Sabina wyszła z Itą, żeby umieścić ją u jego znajomej. Długo nie wracały. Ktoś długo pukał do mieszkania. Przestraszona Edwarda zeszła zapłakana ze strychu. Zobaczyli ją sąsiedzi z piętra niżej. Wyrzucili całą rodzinę na ulicę. Pojechali do Świdra, gdzie dom miała ich przedwojenna znajoma z wakacji, Lucyna Grzybowska, wdowa, która mieszkała z córką, zięciem i trzynastoletnim wnukiem. Grzybowska nie chciała ich przyjąć, ale po długich błaganiach Edwardy, przyjęła ją do siebie córka wdowy, Romana Rekrajtis z mężem Stanisławem. On z żoną zamieszkali nad Świdrem, w chaszczach. Postanowili się ujawnić, bo nie mieli siły ukrywać się dłużej w tych warunkach. Abram odchylił krzaki, zauważył ich posterunkowy Pęczkowski i powiedział, że przyjdzie po nich jak się ściemni. Zaprowadził ich na Majową 3, gdzie mieścił się posterunek, a nad nim mieszkania. Umieścił ich w mieszkaniu nauczycielki, która wyjechała na całe lato. Przyniósł wodę, żeby się umyli, ogolił długą brodę Abrama, nakarmił. Kiedy odnalazła ich tam córka Sabina, nie przyznała się, że to jej rodzice. Powiedziała, że to rodzice koleżanki, których spotkała nad rzeką i pomagała im. Pęczkowski wypytywał ile mają pieniędzy. Płacili Pęczkowskiemu 150 zł dziennie. Ukrywał ich w pokoju przy posterunku, siedzieli w dzień na podłodze, na poduszkach. Na posterunek przychodzili Niemcy. Abram przyznał się Pęczkowskiemu, że Sabina to jego córka. Pewnego dnia, odwiedzającej rodziców Sabinie, żona Pęczkowskiego kazała zabrać Cesię, która schowała znalezioną gdzieś siekierę i groziła, że zabije Niemców, jak przyjdą. Sabina musiała zabrać macochę do siebie. Po pewnym czasie Pęczkowski kazał Abramowi też się wyprowadzić. Zamieszkali z żoną w piwnicy u w Michalinie, gdzie wynajmowała mieszkanie Sabina. 15 maja 1944 r. jego żona poszła nad Świder i się powiesiła. We wrześniu 1944 r. przyszło wyzwolenie przez wojska radzieckie. Po wojnie wyjechał do Wałbrzycha, a później do Izraela

  • Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto, deportation
  • denunciation , Poles operations, housing, help
  • children, other help, contacts with other Jews , stranger, Polish Police, long-lasting help, housing assistence , acquaintances
  • W Relacji USC 1669 Sabiny Greenberg, siostry Ity, podane jest nazwisko rodzinne - Blondowska. W "Księdze Sprawiedliwych" Michała Grynberga nazwisko rodziny - Błędowscy.